In de populaire opgenomen muziek - meer speciaal in de soul - is het over verscheidene octaven zoniet noten uitspreiden van een lettergreep tot Gevoelvolle Stjil ontwikkeld. Aretha Franklin was of is er een meesteresse in (het zijn meestal vrouwen die dit doen) - reden om: a) het woord soul niet te waarderen [Rhythm & Blues is de term!]; b) Aretha F., niet lang na de openbaring van Never loved a man, gruwend terzijde te laten.
Het stijltje is langzamerhand een ziekte geworden bij zangeressen die vooral willen laten weten dat ze een Hart hebben dat gebroken kan worden. Het hoort bij het slachtoffercultuurtje dat vooral in de Verenigde Staten zo overdadig wordt gecultiveerd. Het geluid doet mij vooral denken aan wat er voorafgaat aan het bevrijdende ogenblik als braaksel er eindelijk uitkomt. Nee, verheffend kunnen we dat toch echt niet noemen.
In de zwarte muziek begon het pas goed met Linda Jones. Gezegd wordt dat haar uithalen samenhingen met de pijn die zij als diabete bijna altijd voelde. Opgegroeid en levend tussen diabeten begrijp ik eerlijk gezegd niet wat dit betekent. Maar ze is op het podium in een coma geraakt en gestorven - er was dus wel iets aan de hand met Linda Jones. Ik hoor haar het liefst zonder melisma.
De meeste klinkers lenen zich niet voor melisma - voor mijn gevoel komen alleen de al wat donkerder gekleurde a en de o in aanmerking. Als Nederlandstalige stemmen gaan werken op de e - in gregoriaanse zang komt het voor - dan doet het snel potsierlijk aan. Waarschijnlijk geldt dit niet alleen voor Nederlandstaligen, al blijkt bij hen (ons) de moeilijkheid van het vermijden van de glottisslag zo duidelijk. Maar goed, in kerkzang is het altijd nog iets anders dan in popmuziek. Hoe kun je nu jong zijn en dergelijk gejammer waarderen?
De bekendste melismapassage is waarschijnlijk het Glo-O-o-o-o-o-O-o-o-o-o-O-o-o-o-o-ri-a in Ex-cel-sis De-o! uit Les anges dans les campagnes. Daar is het natuurlijk mooi en stemmig. Op engelenzang valt niets af te dingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten