De Ierse Gaeltacht is adembenemend mooi en leeg - en zo te zien geldt dit ook voor Schotland. De schoonheid en stilte zijn echter niet onschuldig. Deze streken zijn uitgehongerd door de ijzeren vuist van een laissez-faire-regime: de mislukking van de aardappeloogst in Ierland 1845-1851, Schotland 1846-1857. In Ierland wordt het aantal doden als gevolg van honger op wellicht een miljoen geschat. En twee miljoen mensen vertrokken, naar Groot-Brittannië, Noord-Amerika, Australië. De leegte van Ierland en Schotland is dus een schuldig landschap (de ontvolking van het Engelse en Welshe "platteland" is op vergelijkbare wijze in zijn werk gegaan, maar zonder hongersnood).
In Ierland was het erfrecht er speciaal op ingesteld om katholieken dwars te zitten: boerenbedrijven werden tot steeds kleinere eenheden opgesplitst. In de Schotse Hooglanden werd de verdrijving van de keuterboeren (crofters) voor de schapenteelt voorgesteld als een lesje in modern leven en een manier om die luiaards een keer echt aan het werk te krijgen (de moraal van de Kirk, klaarblijkelijk). Honger en ontvolking, die nu vaak als genocide wordt bestempeld. (Voor de slachtoffers maakt het niet veel uit, maar het staat niet vast dat speciaal de ontvolking van de Gaelicsprekende gemeenten werd nagestreefd - het was wel het resultaat - en de Sassenachs hoorden die taal ook niet graag).
Het parlement van Schotland heeft intussen de bewoners van deze streken in de verlatenheid het eerste (en in de praktijk enige) aankooprecht voor hun eigen land toegekend. De Afwezige Eigenaren worden ook wel steeds afweziger: de emir van Dubai? Kolonialisme als boemerang... Het kost wel geld. Voor South Uist wordt ruim een miljoen euro gezocht. Intussen wordt gedroomd van en zelfs gewerkt aan de herbebossing van de Hooglanden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten