NAQ

Voor het eerst sinds tamelijk lange tijd is er weer een boek van Wolfgang Pohrt verschenen, ook alweer twee jaar geleden trouwens. FAQ had wat hem betreft net zo goed NAQ, Never asked questions, mogen heten, omdat het naar zijn mening vragen stelt die nooit gesteld worden. Hij stelt openlijk de orthodoxie van de vrees voor toenemende vreemdelingenhaat en antisemitisme ter discussie: wat betreft de meeste Duitsers (en andere Westeuropeanen, mogen wij aannemen) is dit helemaal niet aan de orde. Het echte maatschappelijke schandaal in de ontwikkelde wereld moet met die opgeroepen vrees buiten beeld blijven: de grootschalig toegenomen dakloosheid, de behoefte van bestuurders daklozen het leven zuur te maken, het afschaffen van de sociale woningbouw. Een andere sterke observatie uit deze bundel artikelen: de armoede moet toenemen in de ontwikkelde wereld, omdat de rijken ook echt het gevoel moeten hebben rijk te zijn, en dit kan toch alleen bij de gratie van de aanwezigheid van vele armoedzaaiers. In de Verenigde Staten , waar menigeen moet beulen in twee banen - geen ziektekostenverzekering, geen vakantierechten, geen uitzicht op pensioen - om net (niet) rond te komen, is dit ideaal van de rijken al aardig verwezenlijkt. De ideologische greep van de zogenaamde markteconomie op de meeste mensen zorgt ervoor dat de armen in het algemeen hun armoede aan zichzelf wijten en dat zij denken dat er een wenkend perspectief op betere tijden is.
En de staat is zich niet eens meer langzaam maar wel zeker aan het afschaffen. De onzinnige manier waarop overheidsvoorzieningen hetzij volledig geprivatiseerd worden, hetzij onderworpen worden aan managementideetjes die bedoeld zijn winstgevendheid te bevorderen, leidt tenslotte tot het volledig uithollen van de staat. De overheid gaat terug naar pre-kapitalistische modellen: privatisering van belastingen (tolheffing), de politie wordt geprivatiseerd als beveiligingsdienst of onderworpen aan prestatiecontracten - in allebei de gevallen voert het tot legale openbare afpersing - de lijst kan nader uitgebreid worden.
Pohrt signaleert. Ten aanzien van een remedie stelt hij zich meer dan ooit geresigneerd op. De arbeidersklasse zal het kapitalisme niet ten val brengen, want zij bestaat nauwelijks meer in wat nog steeds de ontwikkelde wereld genoemd wordt.
Laat ik een voorzetje geven: doordat de meeste mensen toch nog steeds georganiseerd zijn in en door hun werkomstandigheden is het overnemen van productie, administratie en handel door de werkenden zelf nog steeds aan de orde. Op deze wijze en in deze zin is nog steeds het socialisme het resultaat van het kapitalisme, al zullen weinigen het nog zo noemen. En verder kan het hebben van de Geest (naar Landauer, naar de meeste christen-anarchisten) zeker geen kwaad. Geen heilig gloeiend morgenrood, maar het alternatief, berusting, vind ik bijna niet menselijk.