En de Geest waaide

In Nederland is er al sinds mensenheugenis de Pinkstermobilisatie of de Pinksterlanddagen in Appelscha, het anarchistische treffen in Nederland bij uitstek. De eerste moeten nog gehouden zijn in Soest, op een terrein van christen-anarchisten. Ik weet sinds 1970, het eerste jaar dat voor mij in aanmerking kwam, toch steeds iets anders te doen met die dagen. (Van 1971 herinner ik mij dat ik broodnodig Guérin moest gaan lezen op eigen Amsterdams balkon). Met uitzondering van 1988, toen ik er ook een stuk voor La Ligna over heb geschreven - Rob van Limburg vond het verslag poepoe nounou, dat zal het ook wel geweest zijn, het waren wel de tijden van dieptepunt bij uitstek van het Nederlandse anarchisme - is het voor mij traditie dat ik niet ga. Dit jaar was er een heel bijzondere uitvlucht: het eerste treffen sinds lang onder de banier van het christen-anarchisme in Groot-Brittanië.

Men kon er bijna niet over uit dat ik helemaal uit Nederland was gekomen voor deze conferentie. (Er was enige samenhang met het uurtje bij BBC Leeds in het programma Down in the grooves waarover ik eerder heb bericht). Toch was er ook iemand uit Tsjechië, enkele Australiërs, en er waren Schotten.
Voor mij was het zeker de eerste bijeenkomst van en over christen-anarchisme die ik ooit heb meegemaakt (als ik eigen voordrachten buiten beschouwing laat, ook die bij de Catholic Worker). Het zal niet lukken het weekeinde in een stukje te vangen, dat kan ook niet de bedoeling zijn en het hoeft hier ook juist niet.

Ik telde omstreeks 35 aanwezigen. dat is een aantal dat zeker niet tegenvalt. Wat mij (en niet alleen mij) opviel en niet aangenaam trof was dat verscheidene vrouwen bij de voorstelronde zeiden dat zij waren gekomen als "de vrouw van". Zij bedoelden het niet eens zo, maar in zo'n publiek rondje zeiden zij dit. Helaas is dergelijke zelf-wegcijfering nog steeds typisch vrouwelijk. Het de-vrouw-van-zijn was een van de oorzaken van het mislukken van de kolonie in Blaricum, ruim een eeuw geleden.

De bijeenkomst werd gehouden in de All Hallows Church in Leeds, in de Hyde Park-buurt , waar verwaarloosde huizen en verwaarloosde tuinen getuigen dat er een gemengde bevolking van studenten en mensen aan de onderkant van de samenleving woont. Dit komt waarschijnlijk ook tot uiting in de samenstelling van de congregatie. De kerk bevindt zich op een heuvel die een adembenemend uitzicht bood (voor iemand uit het laagland is zoiets altijd en overal spectaculair).

Laat ik om te beginnen iets over de eredienst zeggen. Vrijdagavond 2 juni bestond deze uit een leidingloze eucharistieviering. Een deel van de viering bestond uit het kiezen van een steen als symbool van wat het hart bezwaart en deze op het altaar deponeren. Stenen zijn een wijdverbreid en waarschijnlijk overoud middel bij eredienst: de interpretatie van de naam van de Griekse god Hermes (in samenhang met hermax, steenhoop) gaat hier van uit. Bij de islamitische bedevaart en de lamaïstische uitdrijving van het kwaad spelen zij ook een rol. Het aansteken van kaarsen (waxinelichtjes) op het altaar kwam hierna.
Het brood fermenteerde sterk na - precies tegenstrijdig aan de eis van ongedesemd brood van de Pasen (of moest bij het Laatste Avondmaal juist het laatste gegiste brood opgegeten worden?). De wijn was druivensap waaraan water werd toegevoegd - non-alcoholisch dus in de geest van in ieder geval de Nederlandse christen-anarchisten.

Hoe de vespers van Pinksteren verlopen zouden zijn als er niet een dronken buurtbewoner naar binnen was gelopen om grotendeels onverstaanbare woorden te roepen zou ik niet weten. Het viel mij weer op dat nogal wat vrouwen hiervoor op de loop gingen. De man werd langzamerhand gekalmeerd (hij kreeg thee aangeboden).

Hij liep ook naar binnen bij de eucharistie van Pinksteren. Hier werd zijn optreden in banen geleid en hij kreeg tenslotte een begeleide aftocht naar buiten voor de meditatie van gastpredikant Keith Hebden. Hoewel ik moet bekennen wel te hechten aan een traditionele vorm van eredienst kan ik ook stellen dat vorm en inhoud hier met elkaar in overeenstemming waren en dat de verstoring werd opgelost als zijnde geen verstoring. (Hoe de verontruste vrouwen er over denken laat zich raden).
Wordt vervolgd.