Er is dezer dagen sprake van zoiets als soloreligiositeit voor mensen die zich soloreligieus noemen.
Nu zal religie - het in schrik of ontzag terugwijken voor het mysterieuze of numineuze, vrijwel altijd een persoonlijke kwestie zijn. Waarschijnlijk wordt met soloreligieus bedoeld: sologodsdienstig. In de letterlijke, eerstgenoemde zin is het dus een tautologisch woord. In de tweede is het een oxymoron of een paradox - een die per definitie niet geldig verklaard kan worden. Tenzij de mystiek als sologodsdienstigheid wordt gezien, in welk geval het begrip overbodig is. "De kerk van de toekomst zal mystiek zijn of zij zal niet zijn." Peter Maurin en Karl Rahner hebben zich in die zin uitgelaten.
Enkele citaten van Jan Oegema, de man die de term klaarblijkelijk gelanceerd heeft, uit - omineus - neoconreservaat Letter en geest in Trouw van dit weekeinde.
- "Zelfs al zou het waar zijn dat Jezus over water heeft gelopen, dan nog is het een oneindig groter mirakel dat wij met onze voeten over deze aarde wandelen." Oegema citeert hiervoor Thich Nhat Hanh. Maar een dergelijke opmerking hoeft heus niet van buiten het christendom te komen. Oegema toont zich een geroepene van een laat uur, heeft zo te zien nog nooit van het modernisme in de protestante theologie gehoord - waarvan het christen-anarchisme de consequentie is. Al kan de vaststelling in het algemeen in de mystieke traditie gesteld worden.
- "En welke rol [Christus] speelt [in het theater van de contemplatie] mag ieder zelf bepalen, de ene Christus (want er zijn er vele) is niet minder dan de andere. Ik kies voor eentje van anarchistische, gnostische snit - maar dat is slechts een persoonlijke keuze die ik niemand ten voorbeeld zal stellen. Want hij mag me in die hoedanigheid dierbaar zijn, hij is me niet heilig. Hij zou het zelfs als een domheid beschouwen als ik me op mijn knie�n zou werpen om tot hem te bidden."
Niet neoconservatief, deze Christus, maar een vrijemarktliberaal - u mag zelf kiezen en u zult iedere dag erover gebeld worden door een werkstudent die u zal voorhouden wat de beste Jezus voor de laagste prijs is. Bidden hoeft bij ons niet. Enzovoort. Ik word niet enthousiast van deze keuze voor een anarchistische Jezus.
Zo te zien houdt Oegema vast aan Christus uit een soort jeugdsentiment. Om dit sentiment te lanceren als een nieuwe gedachte die naar aanhang zoekt terwijl men toch solist is - het is weer eens een van iedere historische kennis losgezongen onderneminkje, passend bij de wereld van 150.000 oplaadbare favoriete nummers of 90 digitale televisiekanalen: leegte die als iets moois en nieuws wordt aangeprezen.
Er zal wellicht reden zijn hier op terug te komen, want doordat Oegema (en de zijnen, wie dat ook zijn) het modernisme weer eens opnieuw uitvindt zijn de raakpunten met het christen-anarchisme nu eenmaal onontkoombaar. Al dan niet helaas.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten