Zeventigers: altijd al liberaal-democraat geweest

Wat moet je kiezen als er niets te kiezen valt? De affiches zijn in het Engels, er staan zwarte kandidaten op - een van de partijen blijkt betrekking te hebben op dierenrechten. De verkiezingen in Zimbabwe. Op Nederlandse muren wordt er alsnog over geplakt. Het Nederlands Instituut voor Zuidelijk-Afrika (NIZA) voegt zich bij de witte wolven die huilen om regime change in Zimbabwe - waar Robert Mugabe ongetwijfeld zonder sjoemelen de verkiezingen ook wel zou winnen, maar hij moet nu eenmaal laten zien dat hij de baas is. Er valt iets te kiezen, maar de uitslag staat vast. Zo is het daar al 25 jaar intussen.

Toen hij oorlog voerde tegen de Ndebele in "eigen land" - een campagne die tienduizenden mensen het leven kostte, gaf de witte Noordatlantische wereld niet thuis. Die zag alleen Zuid-Afrika. Zimbabwe kwam pas in beeld toen de witte landeigenaren aangepakt werden door het bewind van Mugabe - veel te laat: als het direct bij de onafhankelijkheid was gebeurd zou het redelijk zijn geweest, twintig jaar later was het dit niet. Maar schijnheilig was het wel dat "de internationale gemeenschap" toen pas Zimbabwe (her)ontdekte, en zijn democratisch gekozen dictator. Kameraad Mugabe, aan de macht sinds 1980. Destijds toegejuicht door de voorlopers van het NIZA.

De directeur van dit Instituut heeft mijn levenspad gekruist. Het was mij geen genoegen. Maar ik weet daardoor al te goed hoezeer hij juichte over de dictator van Ghana, luchtmachtluitenant Jerry Rawlings. Kameraad Rawlings, zoals deze mijnheer aan wiens naam ik mij niet ga bevuilen, hem noemde. Intussen is deze directeur liberaal-democraat, en dat was hij natuurlijk al toen hij de Ghanese kleine krabbelaar in politieke moorden (vergeleken met bijvoorbeeld Mugabe) bewierookte. Jaren-zeventig-types die het altijd bij het rechte eind hebben gehad en nog steeds - en inderdaad, op het pluche en krijg hem maar eens weg zonder passende afkoopsom. Altijd "een van ons" geweest, tenslotte. Treffendste voorbeeld: de Geschwister Etty. Ina Brouwer was al liberaal toen zij de lijst van de CPN nog aanvoerde. Etcetera. Ad quasi infinitum.

Al die mensen die het altijd al bij het rechte eind hadden, en nu dus alweer altijd al marktgerichte liberaal-democraten waren. Ze lopen natuurlijk een slagje achter, dat zal altijd hun probleem zijn. Nu de toon toch echt fascisto�de racistisch moet zijn moeten ze hun liberale veren weer afschudden. Het NIZA laat misschien al zien hoe het moet. En tenslotte: plus ça change...

Hans Achterhuis, getooid met een professoraat, en dat krijg je in Nederland niet zomaar, heeft het uiteraard altijd bij het rechte eind gehad. Hij weet uit eigen ondervinding hoe levensgevaarlijk dat linkse gedoe is: het is utopisch, en utopie is ongeveer gelijk aan dictatuur. Levend bewijs van het afschaffen van de universiteit als intellectuele vrijplaats in Nederland: alleen ideologisch goedgekeurde vakken en bijbehorende poppetjes worden getolereerd. Achterhuis zal er nog een dobber aan hebben met de nieuwste ideologische richting mee te gan, want als liberaal-democraat ben je tegenwoordig alweer verdacht links. Daar gaat deze diepdenker dan ook (weer) voor door.

Ik heb indertijd toegezegd zijn meesterwerk over "tijd" te zullen deconstrueren - dit staat nog steeds op de agenda. Het volsta nu te vermelden hoe Achterhuis zich afmaakt van een bespreking (over anderhalve tabloidpagina Trouw) van Verbij's Tien rode jaren. Verbij weet Achterhuis hierin heel even raak en scherp te typeren, en het is Achterhuis niet ontgaan - al wekt zijn bespreking de indruk dat hij het boek in het geheel niet gelezen heeft. (Het heeft geen register, dus dan heeft hij toch naar zichzelf moeten zoeken - kun je het netzogoed wel lezen). Maar hij laat fijntjes - zonder enige toelichting - weten dat hij het niets vindt, en vermeldt natuurlijk niet dat hij er zelf in voorkomt. Kijk, zo doen we dit als goedbetaalde linksgenoemde intellectuelen in Nederland. En het is natuurlijk ook weer aardig bijklussen. Want zo'n recensie wordt niet gratis geschreven, dat begrijpt u ook wel.