Vrije Gemeente

Zelden zo'n goede politieke analyse gezien als vandaag in Trouw, onder de zeer ongelukkige kop Balkenende steekt oppositie in zijn zak. Men zou geneigd zijn het als de zoveelste neo-paleoconservatieve lofzang op deze moderniserende griffemeerde corpsbal terzijde te laten. De ondertekening intrigeerde: Alain Sadon van de Vrije Gemeente in Amsterdam. Het bleek een voortreffelijk requisitoir tegen de voortwoekerende introductie van 'marktwerking' in wat gemeenschappelijke voorzieningen zijn - en de oppositiepartijen die afgelopen zaterdag een rituele tegendemonstratie hadden opgezet hebben onder het kruimelige motto 'als de minima er maar niet op achteruitgaan' de balkenagenda geadopteerd.
Op devrije.nl is de depolitiserende uitverkoop van 'the commons' ter sprake onder het motto Balkenzwendel, het nieuwste boek van J.K. Galbraith indachtig. Een goed samenhangend requisitoir zoals dit van Sadon is echter effectiever - en nog wel in een 'corporate medium'...
Moet de echte oppositie nu echt uit kringen van bijna onopgemerkte randkerkelijke (of kerkelijke) genotschappen komen?
Gezien vanuit het christen-anarchistische denkraam dient het antwoord natuurlijk te zijn: ja! juist uit die kringen!
Ik moet nog uitzoeken hoe het zit met die Vrije Gemeente. Iedereen weet - nou ja, ook dit slijt weg - dat Paradiso, dat nog wel trekken van een kerkgebouw vertoont, ooit een gebouw van deze gemeente is geweest. Hun site verwijst naar de Johannes Vermeerstraat in wat ooit Nieuw-Zuid was. Ik weet niet of De Tempel het blad dat de bouw van een tempel in die buurt begeleidde er iets mee te maken heeft.
Van Rees, B�hler en Ortt schreven in dit blad, dus het raakpunt met het christen-anarchisme is duidelijk. Helaas vielen die bladen onder mijn handen uiteen terwijl ik het probeerde te bestuderen, dus eigenlijk durfde ik ze niet goed te bestuderen. En misschien is de Vrije Gemeente ook weer iets anders - het heeft dus ook niet te maken met de vrijzinnigen van de NPB. Rijke geestelijke flora & fauna in de marge...
Wordt vervolgd, ongetwijfeld.

UWV mevrouw - u weet wel waarvoor

In oktober 2003 stond ik op straat, het zat er aan te komen, en de meeste spijt had ik dat ik niet zelf de eer aan mij had gehouden. Als werkloze kom je bij een Centrum voor Werk en Inkomen terecht. Het blijkt al snel dat het werk en het inkomen gelden voor degenen aan de andere kant van de balie. Voor jou - dat moet je maar afwachten.
Een Centrum blijkt het ook niet te zijn. De stad is als het ware grootschalig beschimmeld met kantoren waar je naar toe moet of formulieren naar toe moet sturen, en als het even mee- of tegenzit moet je ook dingen naar een of ander kantoor in Groningen sturen. De beursgenoteerde onderneming TPG Post wordt er weer eens rijk mee, evenals hun commissaris drs. Wim 'Dat maak ik niet mee' Kok. Ze hebben geen contract met de concurrentie. Die er blijkens de STER-reclame wel is en die loert op een kans uw brieven onvakkundig te bezorgen.

In de Derdeweggersheilstaat wordt uitgebreid bekeken door de werk-en-inkomenbrigade of jij eigenlijk wel recht hebt op werk of inkomen. In het onderhavige geval moest ik een ontslagbrief overleggen. Ik had het ding eigenlijk nog niet eens opengemaakt, uit tegenzin. Toen ik er mee aankwam bleek het een scheldpartij te bevatten met lasterlijke strekking.
En in de heilstaat heeft 'de werkgever' altijd gelijk. "Hier krijg je geen uitkering mee, dat kan ik je zo al vertellen". Men wordt automatisch "je" aan gene zijde van de balie. "Ik heb jarenlang premies betaald, hoezo niet?" "Ja, je kunt je wel verzekeren, maar als je dan je huis in de fik steekt krijg je ook niks." Wonderljke analogie. De brandverzekering sluit ik zelf vrijwillig af, en ik kan het altijd proberen om daarna frauduleus te vangen. Deze verzekering sluit ik onvrijwillig af - de premies worden bij voorbaat op mijn loon ingehouden - en het uitbetalen van mijn verzekeringsgeld wordt overgelaten aan degenen die de premie tegen mijn wil inhouden van mijn loon. Dubbele struikroverij. Maar goed, je bezorgt zo'n type aan de andere kant van de balie werk en inkomen. Belangrijk in de Derdewegheilstaat.

Citaten uit een brief die ik hier voor mij heb:
"Geachte (...),
In onze brief van (...) met briefnummer (...) hebben wij u verzocht ons te laten weten waarom u niet aan uw sollicitatieverplichting hebt voldaan. Op (...) hebben wij uw antwoord ontvangen.
Wat is er aan de hand?
Hieruit blijkt dat u de bovengenoemde verplichting niet bent nagekomen, omdat u het niet zinvol vond om vlak voor uw vakantie te solliciteren. Hoewel wij dit geen goed argument vinden zullen wij deze keer geen korting op uw werkloosheidsuitkering toe te passen [sic]. Wij maken u er op attent dat indien u niet aan uw sollicitatie verplichtingen [sic] voldoet, wij een maatregel op uw werkloosheidsuitkering kunnen toe passen [sic] van 20% gedurende een periode van 16 weken."

De ondertekenaar verdient het, niet anoniem te blijven, deze noemt zich
Dhr AMJ Hodzelmans
Directeur sector WW O&O

Iemand die niet in staat is een brief op te stellen zonder grammaticale fouten of elementaire fouten tegen de spelling, vierderijkstaal slaakt ("maatregel") maar toch wel nog klantvriendelijk doet. Grootmoedig. En, dhr directeur heeft natuurlijk werk en inkomen. Raad eens wie dit betaalt?

Een beetje demonstratie is een bevrijding

Voor elders-op-het-net heb ik heel veel foto's over het scherm zien gaan. Mooie, ontroerende, treffende - beelden die je hart doen opspringen, die je blij maken, waar je tranen van in je ogen krijgt: beelden van 24 september 2005, Washington DC. Een kwart miljoen mensen - wie zal het precieze aantal geven, tegen de oorlogszuchtige regering, maar ook v��r heel wat...
Humaniteit, op zijn minst. Een van die foto's, van ��n mens die zich verantwoordelijk voelt voor ��n ander mens - en daarmee voor de gehele mensheid.

De derde weg ontmaskert zich snel

Dezer dagen is er een vergoelijkende biografie van Mussolini uit, waar ik geen woorden aan ga besteden - behalve dan dat het een teken des tijds is dat dit kan.
Het is de likkebaardende biograaf evenwel kwalijk genomen dat hij Mussolini als een soort voorloper van de zogenaamde 'derde weg' ziet - de weg van Tony Blair en Bill Clinton, van Gerhard Schr�der en Wim Kok. Dat kan toch helemaal niet. Maar de schrijver vertelt een pijnlijke waarheid die liberals en sociaal-democraten nog niet willen horen. Met het afschudden van de ideologische veren, met het dumpen van de zwakken, zieken en misselijken om het zo maar even uit te drukken, met het kiezen voor het krachtpatserskapitalisme - is er een andere kwalificatie mogelijk? Alleen de massa's die op straat marcheren zijn er niet. Die zitten naar de kijkdoos te loeren. Of ze daar het optreden van de politieke helden volgen is maar ernstig de vraag.
Walter Wolfgang is in 1937 nazi-Duitsland ontvlucht. Hij is sinds 1948 lid van de Labour Party. Op het congres van zijn partij kon hij zich tijdens een lofzang van Jack Straw op het koloniale avontuur in Irak niet inhouden, en hij riep: "onzin". Nog heel beschaafd, zou je zeggen. Maar de ordedienst sleurde hem uit zijn bank en sloeg hem de tent uit. Hij mocht niet meer binnenkomen. Verdacht van terrorisme. Al wordt hij hier - hoe grootmoedig, die derdeweggers - niet voor vervolgd.

De kreeftsaequinox van 2005

Voor het eerst, en hoogstwaarschijnlijk voor het laatst dit jaar, in de Noordzee gezwommen op 23 september. Mooi nazomerweer, water goed op temperatuur. En drukte in de voorzee: garnalen die volop over je tenen lopen, een ingegraven krab die bijt, heremietkreeftjes die rondrennen (ik heb ze nog nooit aan het strand gezien, dacht dat ze meer bij de eilanden hoorden)... Het stemt wat treurig dat voorzeetjes niet meer zo mooi helder zijn als in mijn jeugd, toen je zeesterren kon zien zwemmen, vissen, krabben - en er af en toe een bruinvis strandde. Dat laatste is weliswaar niet goed voor de bruinvis, maar het was ook een teken dat ze nog volop voorkwamen.
Maar wat ik anderzijds als kind niet heb mogen meemaken: gelijkop strandwaarts zemmen met een krab. Ik meende dat de twee paar zwempoten de voorkant waren, maar enig speurwerk leert mij dat het juist de achterpoten zijn. Dus zwemmen ze met hun kop de verkeerde kant op, zou je als mens zeggen. Volop sporen van vervelling van krabben op het strand. En bijna geen mensen - dat was nog eens ouderwets!

De wilde katten van de Veluwe

Veel wonderlijker dan dat er zomaar een poema zou rondlopen op de Veluwe is - wat aan de hand van de vage foto's allang vastgesteld had kunnen worden - dat er dus blijkbaar een halve-wilde-kat (Felis silvestris) rondloopt. De dichtbijzijnde plaats waar het dier nog voorkomt zijn de Ardennen, en af en toe komt er een de grens overlopen in Limburg, want die dieren kennen die grenzen niet en weten niet dat ze niet in Nederland voorkomen. (Zie ook: de oehoe en de hamster).
Maar de Veluwe is toch wel wat ver van de Ardennen verwijderd.
Zonder enige verwondering wordt medegedeeld dat er wel meer kruisingen tussen huiskatten en echte wilde katten rondlopen op de Veluwe. Hoe kan dat nou? Merkwaardig: wordt het pas echt interessant nu het dier geen poema blijkt te zijn en dan is plotseling de interesse voorbij. Wordt het desnoods als bedreiging voor 'de echte fauna' doodgeschoten.
Winnie: sterkte, en de strijd gaat door!

Het genot van de herfst - deel 2

Dat de vogels in de duinen voor verspreiding van bessen zorgen illustreert de lijsterbes al door zijn naam. Van de andere hier afgebeelde bessen ben ik niet zeker of ze door vogels heengaan. Zijn kardinaalsmutsen lekker?



De hondsroos is natuurlijk geen bes, al eten vogels en insekten wel vaak aan rozebottels.



Een van de intrigerendste duinplanten vind ik de heggerank. Voor zijn groei afhankelijk van andere planten om zich aan vast te hechten, maar geenszins parasitair, met spectaculair gedraaide ranken die zich vasthechten aan de gastheer/vrouw. Pas als het groen verdord is zijn er de bessen.



En dan is er de heilige der heilige bomen: die ene wilde appel, waar helaas de laatste paar jaar geen appeltjes meer aan gezeten hebben. De boom bloeit nog wel een beetje in het voorjaar. De appeltjes hebben geen smaak.

Struiken bevorderen opwarming

Foto's van struiken op berghellingen in Alaska van vijftig jaar geleden zijn vergeleken met de situatie nu. De struiken zijn groter en hebben meer blad. Dit betekent dat zij meer zonlicht opnemen (fotosynthese) en warmte absorberen die vroeger door het sneeuwdek werd teruggekaatst. En zo wordt de opwarming versterkt, die ook al de groei van de struiken bevordert. Positieve terugkoppeling.
Hetzelfde mechanisme zou een rol spelen bij de snellere compostering van plantendelen in de gematigde zone. De versnelde compostering (en de versnelling zou al merkbaar zijn vergeleken met tien jaar geleden) betekent: meer afgifte van methaangas en dus meer opwarming.
In het groot is dit alles gaande in Siberi�. Het broeikaseffect is niet alleen te merken bij gletsjers of poolijs ver weg, maar ook in eigen tuin. Nieuws dat geen nieuws is.
De verbeten grijns van Condoleezza Rice die Iran voor de laatste keer waarschuwt, dat is nieuws. (Steve, vind je haar echt nog mooi? Ik niet meer).

Roependen in de woestijn

De correspondente van de BBC in Damascus was vluchtelingen uit Irak op het spoor... Mandee�rs, in de wandeling volgelingen van Johannes de Doper genoemd. Een geloof dat met een volk samenvalt, zoals zo vaak in het voormalige Oostromeinse/Ottomaanse Rijk. De Mandee�rs hebben hun eigen heilige geschriften. De doop vindt plaats in stromend water - zoals Johannes de Doper Jezus gedoopt zou hebben in de Jordaan. Zij spreken een variant van het Aramees (Syrisch), de taal waarvan men altijd zegt dat Jezus Zelf die gesproken heeft. De meeste mensen van het volk van dit geloof woont in Irak. Of moet nu langzamerhand gezegd worden: 'woonde'? De Mandee�rs hadden het al niet gemakkelijk onder Saddam Hoessein, maar officieel was hun status als minderheid erkend en werden zij getolereerd. Het Koerdisch-sji�tische regime dat de koloniale bezetters aan het inrichten zijn neemt alvast een voorschot op de onderdrukking, verdrijving of fysieke vernietiging van de anderen. En dan worden niet de soennieten bedoeld, maar bijvoorbeeld de Mandee�rs.
Voor het voortbestaan van volk en geloof is de regel van stricte endogamie ingesteld. In een gedwongen diaspora is dit moeilijk.
De ge�nterviewden in Damascus vertelden een verhaal van vervolging - niet-officieel natuurlijk, mishandeling of marteling en moord. Wie het over vrijheid heeft bedoelt altijd de vrijheid van de minderheid, eventueel de kleinst mogelijke minderheid - de enkeling, de persoon. In Irak heerste geen vrijheid, maar er is nu nog minder vrijheid dan voor de bezetting - en men kan maar beter niet denken hoe het gaat als deze be�indigd wordt, wat eerder vroeg dan laat zal gebeuren. (En moet gebeuren, uiteraard).

Vijfhonderd miljoen dollar

Vijfhonderd miljoen dollar nodig voor het redden van de amfibie�n, hoorde ik - half slapend - op de wekkerradio. Dat is ongeveer wat de regering van de Verenigde Staten besteedt aan het bestrijden van Irakezen per dag. Ik hoorde de radiojournalist wat grappen maken over de populariteit van kikkers en padden, dus dat zou wel goed komen. Nieuws als nachtmerrie. Van wie zou dit geld moeten komen?

Het genot van de herfst - deel 1

Etymologisch hangt het Nederlandse woord herfst samen met de Griekse en Latijnse stam carp-, die op plukken en oogsten, en als afgeleide hiervan op genieten wijst. Carpe diem, geniet van het leven - een vermaning die zo subversief is dat hij maar consequent verkeerd vertaald wordt.
De herfst is de tijd waarin de duinen laten zien hoe de vogels, de trekkende en de standvogels, van de bessen genieten en de restanten voor verdere bessenstruiken laten zorgen. (Smaakvol uitgedrukt, al zeg ik het zelf). De duinen zijn in hoge mate een bessenreservaat! Boven de duindoorn, hier een meidoorn:
Een van de mooiste en spectaculairste bessenstruiken is de wilde asperge. Van de weg af gefotografeerd. Helaas - heb ik de indruk - wordt de asperge nog wel eens geplukt - waarschijnlijk door mensen die niet eens weten dat ze loof van de wilde familie van een dure groente plukken.

Bergkip dreigt uit te sterven

Deze kikvorsen heten bergkippen, mountain chickens. Ze komen voor op Montserrat en Dominica, Men vindt ze een lekkernij en ze worden steeds zeldzamer. Ze worden evenwel vooral bedreigd door een schimmelinfectie.
Het betreft Batrachochytrium dendrobatidis, een chytrideschimmel die naar de naam lijkt te zeggen in de eerste plaats kikkers treft. De schimmel slaat in alle werelddelen tegelijk toe en bedreigt alle amfibieën. Dit zou de eerste ziekte van wilde dieren zijn die over de gehele wereld toeslaat op een gehele klasse gewervelde dieren en die massasterfte, achteruitgang in aantallen en uitsterven van soorten tot gevolg heeft.

We waren gewaarschuwd.

Nederland en ik groeien uiteen

Acht september - vers terug uit de Verenigde Staten. Met een stevige jetlag stap ik de dichtstbijzijnde supermarkt binnen. Het is zwoel weer, als er nog mussen waren zouden ze van het dak vallen zogezegd.
Een hele kast ingericht met snoep. Voor in de schoen. U weet wel, in verband met Sinterklaas.
Afgezien van de fabrikant en de winkelier als belanghebbenden - wie doet er aan mee om dit te doen slagen? Marsepeinen figuurtjes in de zomer, vanwege Sinterklaas. Elders volop gevuld speculaas waargenomen.
Ik zal wel gek zijn, maar marsepein is iets voor rond 5 december voor mij. Buiten die tijd is het een bijzondere tractatie. Omstreeks 5 december hoort het even een beetje "gewoon" te zijn. Maar 8 september - ik ben zo vrij dit niet als "rond 5 december" te zien. Vooral omdat het inmiddels ook regel is dat je enkele dagen voor Sinterklaas geen sinterklaassnoepgoed meer zult aantreffen.
Gevuld speculaas hoort bij de herfst. Die staat voor de deur, maar tot ongeveer vandaag was het zomer. Ik kan mij niets voorstellen bij mensen die marsepein in schoenen stoppen op 9 september, of die gevuld speculaas happen bij daglicht 's avonds. Zal ik Verdonk eens vragen of ik een bijspijker-inburgeringscursus moet volgen?

Patrijzen in het duin

In de onnavolgbare en onmisbare gids van Prud'homme van Reine komen ze niet voor: patrijzen. Enkele weken geleden voor het eerst een koppeltje gezien in open duinlandschap. Op dezelfde plaats zie ik ook regelmatig hazen, die ook niet als behorend tot de duinfauna vermeld worden in Wat vind ik in de duinen? Dat de vos daarin niet vermeld wordt had de goede reden dat het dier er uitgeroeid was. De vos is terug. Hoe zeldzaam de patrijs is kan ik niet goed nagaan.
Een keer eerder, in 2003, heb ik een koppel gezien op wat mij een onwaarschijnlijke plaats leek en lijkt - maar vergissing is uitgesloten: op het open veld van... Schiphol... Zijn zij ecologisch verbonden met hazen?

Overigens: eerder in het jaar had ik de indruk dat er meer konijnen waren dan het jaar ervoor. Maar knaagdieren hebben, lees ik over de hamsters van Limburg, als taak opgegeten te worden. Ziek of niet, ze zijn toch weer schaarser dezer dagen in het duin.

Het spuwen op het graf gaat door

Het toppunt van feminisme voor sociaal-democraten is: je eigen achternaam hanteren. En een baan in loondienst. Omdat het over sociaal-democraten gaat moet het natuurlijk een goedbetaalde baan zijn. Met arrebeiers heeft die richting nooit veel opgehad tenslotte. Laat staan met het afschaffen van de loonslavernij.
Het leek mensen uit die hoek een aardig idee een instituut waar veel advocaten en aanverwant volk in- en uitloopt naar een prominent vrouwelijk juriste te noemen. Zij kozen hiervoor niet Anneke van Baalen. Want dan had het Anneke Rueb-instituut moeten heten, en wie is dat nu weer? Het werd Clara Wichmann Instituut. Geen nabestaanden die iets kunnen zeggen, zo te zien.
Clara Meijer-Wichmanns verhaspelde naam is inmiddels gebruikt om de vrouwen achter de abortusboot in het zonnetje te zetten; het edele loonslavenbestaan van dames van plezier en hun mannelijke werkgevers als heel gewoon werk te presenteren; en inmiddels om de Staatkundig Gereformeerde Partij te vervolgen wegens discriminatie van vrouwen.
Dat deze religieus-anarchiste voorstandster van abortus geacht wordt te zijn is al verrassend. Zij stierf zelf in het kraambed, een bitter-ironische wending die zij deelt met Mary Wollstonecraft - de biologische rol als noodlot voor de geëmancipeerde anarchiste. Maar als de keuze tussen breinaalden of van de trap afvallen enerzijds of een 'overtijdbehandeling' via de boot gaat lijkt mij dat de keuze postuum duidelijk is. Voor een lofzang op het pooierdom zie ik bij Meijer geen plaats postuum.
En het vervolgen van een partij waarvan zij vier jaar bewust tijdgenote is geweest is al helemaal ongepast.
Een door de ING-Bank en een of ander notariskantoor gesponsord instituut dat volgens mij wel degelijk een of andere band heeft met de allersociaaldemocratischste Universiteit van Amsterdam dat de naam van een anarchiste hanteert zonder zelf enige affiniteit met het anarchisme te vertonen, laat staan met het religieus-anarchisme; dat de anarchistische achtergrond van haar vermeende naamgeefster moedwillig verzwijgt; dat de naam van de abolitioniste bij uitstek gebruikt om dagvaardingen rond te strooien tegen van alles of allen die vies en voos geacht worden - het is onvoorstelbaar. Zoiets kan vooral in een land waar het meest elementaire inzicht in geschiedenis ontbreekt en waar voor het leven van anderen zuur maken altijd wel een potje te vinden is, namens Staat of Bedrijfsleven. De SGP in naam van een religieus-anarchiste voor de rechter gedaagd. Mijn verstand staat er bij stil.

(Over Anneke van Baalen-Rueb kan ik nog iets aardigs vertellen. Toen zij op het Instituut voor de Wetenschap van de Politiek met affiches over Van Agt als Gods eigen seksist aankwam, waarop de toelichting "seksisme is discriminatie van mensen met een vrouwelijk lichaam" merkte ik op dat dit ook gezien kon worden als discriminatie van mensen met een lichaam. [Nu ik het terugzie zie ik de filosofische onhoudbaarheid van het geheel nog sterker.] "Haha, ja, we willen allemaal wel bij de onderdrukten horen, maar dat gaat mooi niet door." Zei de docente "die zich toch eens op het marxisme moest werpen" tegen de armlastige student. Zij was de onderdrukte, ik de onderdrukker. Bericht uit de spokenwereld van de sociaal-democratie.)

Neocon Ellian valt misschien alsnog mee

Zaterdag in de reeks De tien geboden in Trouw neoconlieveling Afshin Ellian. Hij heeft samen met Leon de Winter een rechtszaak lopen tegen God, de opdrachtgever tegen de moordenaar van Theo van Gogh. Minister Donner doet daar vooralsnog niet veel mee.
Maar Ellian blijkt in het gesprek geen quasi-verlichte ultrarechtse meeëter uit de universitaire trog. Hij ontpopt zich als mysticus uit de school van de dichter Hafez, waarschijnlijk de meestgeliefde dichter in het Perzisch tot op heden. En dat is toch iets anders. Het soefisme van deze en andere Perzische dichters is niet te verenigen met godsdienst, alleen met religie of geloof. En het tart door zijn bestaan alleen al de wereldlijke overheid die zich als geestelijke overheid presenteert.
Maar Ellian heeft op dit punt in het vaste koor van neocons in dit land verder geen medestanders. Tenslotte gaat het hier verder allemaal om staatsaanbidders. Maar goed, de man valt mee - compliment genoeg.

De elfde september van links bestaat al 32 jaar...

In Chili stond de lente voor de deur, maar symbolisch was het herfst, hoe mooi het weer in Nederland ook nog was (net als nu). Duistere militairen grepen de macht in Chili, het presidentieel paleis werd beschoten, de gekozen president werd opgeroepen 'zich over te geven". Dat deed hij niet. De laatste foto van Salvador Allende Gossens toont de man voor de ingang van het presidentieel paleis, omringd door lijfwachten met geweer in de aanslag, kijkend naar de overvliegende militairen die hem zouden moeten gehoorzamen. Het is tijdenlang een rechtse leugen genoemd dat hij vervolgens zelfmoord heeft gepleegd, maar partijgenoten van hem bevestigen dit, en eigenlijk is het ook beslist niet eerloos - wat had hij anders moeten doen, tenzij hij vermoord werd (wat tenslotte op hetzelfde neerkomt)?

De staatsgreep was het einde van een proces dat revolutionair leek te zijn en dat dan ook aan parlementaire controle ontsnapte. Bezettingen van land en fabrieken, bazen die op de vlucht gejaagd werden. De reactie van rechts was al evenzeer buitenparlementair: blokkades van wegen, algemene stakingen (wie zei daar dat dit iets van 'links' was? het doorbetaalde loon kwam uit Washington trouwens).

De demonstratie op de zaterdag volgende op deze Zwarte Dinsdag vond plaats in Amsterdam in nog mooiere weersomstandigheden. Het was een van de grootste demonstraties die ooit gehouden waren tot op dat ogenblik. Het initiatief tot de oprichting van het Chili Comité was uit anarchistische hoek gekomen, maar intussen was dit comité al bij gevestigd links terechtgekomen. "Wij", spontaneïstische marxisten en anarchisten, vormden een eigen blok dat de angstwekkende leuze "ITT - Boem!" combineerde met pauzes in het lopen (op bruggen). Op het spandoek had moeten staan: "De parlementaire weg naar het socialisme eindigt op een met bloed besmeurde sofa", naar de beschrijving van de dood van Allende. Het werd "de parlementaire weg naar het socialisme loopt dood" - minder poëtisch, maar spandoeken kennen nu eenmaal hun beperkingen.
ITT had eerder al willen voorkomen dat de gekozen president geïnstalleerd zou worden.
Het was het grafschrift van de illusie dat verkiezingen tot socialisme zouden kunnen leiden.
Weet Femke Halsema van GroenLinks (er zijn twee dingen mis met deze naam - maar waarom hier verder over uitweiden?) überhaupt van de 11e september? Als zij oproept er "iets van links" van te maken dan vrees ik van niet. De 11e september was al van links. De datum is met die vliegtuigen gekaapt in 2001.

Jarenlang was de demonstratie ter ge- en herdenking van de staatsgreep het begin van het aktieseizoen. Met enige ongerustheid denk ik terug aan de laatste keer dat ik "er bij was". Ik kwam een kameraad tegen die had samengewoond met een vrouw met wie ik korte tijd die zomer verkeerd had (of misschien woonde hij voor zijn gevoel nog samen). Het leverde een gespreksonderwerp op dat nogal ver afstond van waar we voor geacht werden te lopen. En ik voelde mij niet prettig bij wat ik te zeggen had, al was ik eigenlijk nergens schuldig aan ten opzichte van hem. Ik besefte na afloop dat de demonstratie inmiddels geritualiseerd was, zoiets als de eerste mei - naar geen van beide ben ik ooit teruggegaan vervolgens. Hem heb ik nooit meer gezien. Dit verontrust mij achteraf. Haar heb ik nauwelijks ooit teruggezien. Hiervoor geldt hetzelfde. Toch ook een tijdsbeeld. Maar dit terzijde.

¡Hasta la victoria siempre, compañero!

("We" kregen nog een kans, ruim een half jaar later, in de lente van het noordelijk halfrond - via Portugal...)

In het aquarium van Seattle

Inmiddels heb ik wel geleerd de dierentuin als politiek incorrect te vermijden. Maar voor aquaria blijf ik een zwak houden. In Amsterdam was het vroeger apart van de dierentuin, je stapte donkere zalen in waar je je rustig diende te houden. De combinatie van rust, duisternis en gestalte en blikken van de onderwaterdieren (vissen natuurlijk meestal) waren een wonderlijke gewaarwording midden in de stad.
Evenals in Bergen in Noorwegen is het aquarium van Seattle aan de haven, vlak bij het open water. Helaas, duisternis en rust zijn er niet te vinden. De zwijgende dieren krijgen juist extra waardigheid tegenover het gegil van de kinderen en het lacherige geloer van de volwassenen.
Er is een vloedgolf-opstelling, met zeeanemonen, zeesterren en andere niet-vissen. Die mag je met één vinger aanraken. Dit "mogen" wordt als "moeten" geïnterpreteerd. Het komt er dus op neer dat vrijwel iedere bezoeker v/m een vinger in zo'n stilzittend beest steekt. Ik kan mij niet voorstellen dat dit echt prettig is.
Hoogtepunten: een boog met kwallen, waar je onderdoor kunt lopen (de kring van het leven, heet de boog). De rivier- en zeeotters. En de kleine, bijna driehoekige langhoorn-koevis.

Tramsensaties in Seattle en Portland

Heuvelop in South Jackson Street tot een eindweegs in de binnenstad aan de havenkant rijdt in Seattle een prachtige tramlijn. De lijn is vernoemd naar de vorig jaar overleden stichter van het trambedrijf, George Benson. Goed onderhouden, prachtig gelakt en geverfd van binnen en buiten, serienummers die diverse honderdtallen bedragen - sommige hebben een mooi klassiek zoemende motor, andere een geluidloze.. een feest voor het oog, een genoegen om in te rijden.

In Jackson Street wordt de trolley gewisseld, de bestuurder loopt naar de andere kant - er wordt kop gemaakt. Het lijnnummer is 99. De conducteur kijkt toe of je het gepaste bedrag in de pot doet, zoals overal in het openbaar vervoer in de VS. In tegenstelling tot andere vervoersvormen in Seattle is de tramrit niet gratis, maar het is mooi genoeg om langs de haven en de fjord ('sound') te rijden in een klassieke tram.



In Seattle is de monorail een bron van voortdurend vermaak langzamerhand. De lijn zal particulier geëxploiteerd moeten worden en eigenlijk wil niemand het. Waarom de gemeente het niet wil is mij niet duidelijk.

In Portland rijden trams van het blokkendoostype (Breslauer, zou ik het ouderwets willen noemen - maar het zijn zogenaamde moderne trams). Maar als extra sieraad kun je verrast worden door een van de twee klassiekers die meedoet, serienummers 511 en 512 voorzover ik weet. Ik heb er niet zelf een op de foto kunnen zetten: de verschijning was te verrassend en voordat ik mijn camera gepakt had was de tram de hoek om.

Het langzame maar duidelijke afglijden van een supermarkt

Oud genoeg om mij de verwondering of bewondering te herinneren van de eerste zelfbedieningswinkel in de straat: Albert Heijn. Voordien begaf je je naar een toonbank en vroeg, al dan niet kijkend op je briefje: "een pak lucifers alstublieft."
Nu bleek er heel wat aan lucifers vast te zitten. Eigen merk. Grote maten en gewone. Svalan tändstickor. Misschien nog meer. Het was een avontuur en je ging met genoegen boodschappen doen voor het gezin om dit alles te verkennen.
Maar zelfbediening werd de norm. De verwondering was er op den duur alleen nog bij de onbekende grootgrutter of kleingrutter. Of in andere landen, waar andere dingen op de schappen liggen.
Albert Heijn heb ik jarenlang geboycot op gezag van het Angola Comité. Er bleek te leven zonder AH. Angola was al jaren een onafhankelijke volksrepubliek toen ik eindelijk weer eens in een AH-winkel kwam. En mij weer kon verwonderen. Ze hadden in die tijd het beste supermarktbrood bijvoorbeeld. Dat was een reden om terug te komen.
Het magazijn van Simon de Wit brandde af, de keten werd voor een prikkie opgekocht door de Zaanse concurrentie en verdween. De Gruyter verdween. Jacques Hermans ook. Dirk van den Broek trok zich terug van dure locaties. AH bleef over zonder concurrentie in het genre, althans in de buurt waar ik woon. Zet daardoor de rotting in?
Die blijkt merkwaardig genoeg juist bij het product van mijn eerste verwondering. Ze hebben geen lucifers meer. Alleen nog grote Zwaluw, zoals Svalan nu genoemd moet worden. Verder niets. Voor lucifers moet ik elders wezen.
Gaandeweg verdwenen ook de meeste "groene" spullen, maar dat is eigenlijk niet erg: daarvoor ga ik juist naar de "groene" winkel. Die blijkt trouwens nog wel lucifers te verkopen, evenals heel wat andere supermarktkketens.
Een ongelooflijke hoeveelheid puberale jongetjes die voor mijn gevoel om deze tijd al in hun pijama nog even naar de televisie zouden moeten kijken is bezig met vakkenvullen. Ze praten in harde mbo-taal met elkaar (de 'g' is altijd 'ch', daar blijkt hoorbaar verschil in te zijn). De naar lucifers speurende klanten worden als hinderlijke stoorders in hun conversatie en quasi-vechtpartijtjes gezien te worden. Eventueel kunnen ze aangereden worden met de laadkar. Worden deze vakkenvullertjes betaald, en hoe?

Geen lucifers. Ik heb zin in kokoskoeken. Ze blijken tijdens mijn toch echt kortstondige verblijf in de VS van de lijst geschrapt te zijn. Een onvoorstelbare lijn van "eigen-merk" koeken met rare namen ("chocolate chip") heeft vult de schappen. Kokos is er niet meer bij, of chocoladesprits - de door hun naam altijd wat merkwaardig aandoende jodekoeken zijn er nog wel (zie ik een beetje als treife).

Wegblijven bij AH omdat ze eigenlijk niet hebben wat ik zoek en ik er nog een ram met een kar kan krijgen van het personeel ook - het is wennen aan de gedachte. Maar zoals de mens Albert Heijn niet onsterfelijk is zal de naar hem vernoemde zaak dit ook niet blijken te zijn.

Wat aan Nederland opvalt...

...misschien is het vooral Amsterdam, maar dat is voor mij in eerste instantie Nederland. Ooit was dit chauvinistisch bedoeld, en ik heb nog steeds een zekere Heimatweh naar mijn stad. Maar dat is het hem nu juist.

Nederlanders m/v weten heel zeker dat zij geheel alleen op de wereld zijn. Dit zullen zij vooral in het stadsverkeer laten blijken. Dat fietsers (behalve ikzelf meestal - Spui/Kalverstraat moet echt de uitzondering zijn) nooit stoppen voor voetgangers op de zebra lijkt al vanzelf te spreken. Dat automobilisten dit zeker ook niet doen is wat meer wennen. Fietsers heb je elders niet zoveel. Automobilisten wel. En bijvoorbeeld in Washington State heb ik het dezer dagen mogen ervaren: een SUV met bumperstickers Support Our Troops en God bless America stopt keurig bij de zebra voor mij als simpele voetganger.

De Weteringschans is een voorrangsweg. Of de verkeerslichten branden of niet. Maar ze brandden, en ik trek op voor het groene licht bij het hopeloos overhoop gehaalde Weteringcircuit. Van de kant van de Nieuwe Vijzelstraat, waar het licht beslist op rood moet staan, komen in razende vaart andere fietsers. De ene wijkt voor mij uit. De andere, kauwgum kauwende blondine met oordopjes in, weet dit niet klaar te spelen. "Kèk toch uit." Een redenering ophangen tegen iemand die vervolgens toch doorrracet heeft geen zin. Snel lucht happen en een zevenletterige grofheid naroepen. Wat zij er op terugheeft versta ik al niet meer want zij rijdt door en ik ook.

In feite gedwongen te worden mee te doen aan de nationale volkssport van ongemanierd en lomp zijn - ik wìl er eigenlijk niet eens aan wennen. Wanneer komt het omslagpunt waarop innere Emigration eventuele echte Emigration wordt als het te veel wordt?
Toegegeven, het klamwarme bijna tropische weer helpt niet mee dezer dagen in september. Maar dat is een verzwarende omstandigheid. De bron van ergernis blijft.

Als iemand een mooi advies heeft: ik houd mij aanbevolen.

Bumperstickerburgeroorlog

Deze bumpersticker zag ik op een vrachtwagenachtige auto aan de havenkant in Seattle. Misschien hoorde hij bij de kunstverkoopster op de markt daar, die mij haar liefste en mooiste glimlach schonk - vanwege mijn onbedaarlijke lach, denk ik dan maar. Van "de andere kant" heb ik nauwelijks bumperstickers gezien.
Wel te koop aangeboden gezien, weer een reden tot lachen:


Maar misschien is het toch ook wel treurig dat in een (zoniet: de) kernmogendheid die geheel draait op fossiele brandstoffen een soort burgeroorlog woedt over de evolutietheorie. "Als we het begin van Genesis verliezen kunnen we net zo goed het hele christendom afschaffen," las ik van een Bushite. Achgossietoch...

Opnieuw zondagmorgen, met een andere preek

Nu ik hier ben en het ultrarechtse geratel van 'talk radio' op de middengolf hoor bedenk ik dat dit weerzinwekkende gezwets hoogstwaarschijnlijk ook wel via het internet te beluisteren zal zijn. Maar goed: Rush Limbaugh.
Stembuigingen, intonaties, pauzes: het suggereert allemaal dat hij een redelijk mens is die nu toch eens echt iets kwijt moet over heel onredelijke mensen. Over de Loony left, hij kan het niet laten, hij moet het kwijt.

En wie vormen de loony left? Het blijkt over Hillary Rodham Clinton te gaan, of over senator Bill Nelson uit Florida. De Democraten vormen toch al geen echte oppositie, maar wat ze ook zeggen, het is krankzinnig links. Hier is iemand aan het woord die geen oppositie kan verdragen - en het wonderlijke is dat hij allang zijn zin heeft, maar dat is hem niet genoeg. Een groter raadsel dan de geestelijke vermogens van deze mijnheer, die aan zijn gekakel dik verdient, is zijn luisterpubliek. Na een paar minuten WEET je het toch wel met die man? Maar publiek en luistercijfers moet hij hebben, anders zat hij daar niet, nationwide op de praatradio.

Iets veel aardigers even: nog niet gehoord in de VS - het vertrouwde geluid van kerkklokken en zelfs een carrillon. In Portland Oregon. Ik moet er nog achter komen waar die kerk is - de enige toren van belang is die van het treinstation.

En nog veel aardiger: een Northern Soul-afficionado, tevens rocker, in het zelfde hotel. Ik kan hem aanraden alsnog de LP van de Human Beinz, die ik maar heb laten staan in afweging van conditie, gewicht en prijs, te kopen. Dat zal hij doen. En in de toekomst: Gloria Jones voor Maurice Strong (Mo), waar hij ook is, waar ik ook ben....

Een verslaggeefster van Trouw ontpopt zich als syrologe

Mijn goede vriend Henri Federico maakte zich terecht boos over een raar, als scoop bedoeld stuk in Trouw over mensensmokkel uit Syrië, namens het bewind. Het was zelfs geen exclusieve reportage. Tubantia was er ook bij. Hierbij het niet geplaatste ingezonden stuk als reactie.

Geachte redactie,

Een jaar of vijf, zes geleden heeft het Syrische bewind een aantal door Turken bewoonde dorpen ontruimd en kapotgebulldozerd. De inwonenden zijn naar de grote steden gedeporteerd, in Syrië. Zij zijn dus niet als niet Arabieren afgeschoven naar het buurland, terwijl dat altijd nog gemakkelijker zou zijn geweest dan mensen op onzeewaardige boten laten "smokkelen" naar Italië, een praktijk die gesuggereerd wordt door het stuk Syrië smokkelt mensen van 12 april. Het Syrische bewind draait inderdaad zijn hand niet om voor een "etnische zuivering" die buiten de westerse pers blijft, kortom, maar het zal wel mooi uitkijken te streven naar een homogeen Arabisch land. Daarvoor steunt het bewind zelf te zeer op een mozaiek van etnisch religieuze minderheden. De Koerdische en "Assyrische" woordvoerders die Trouw aan het woord laat hebben hun eigen redenen het zo voor te stellen, alsof de vluchtelingen uit Irak eigenlijk gesmokkeld zijn door het Syrische bewind. Misschien heeft dit een oogje dichtgeknepen bij hun doortocht. Maar zelfs als de desbetreffende bootvluchtelingen uit Syriï¿1⁄2 komen (er zijn even goede redenen dit land te ontvluchten als het buurland Irak), dan is het bijbehorende verhaal ongeloofwaardig.

Al was het maar omdat de "Suryoye" of "Assyriërs" niet "de" christelijke minderheid van Syrië vormen. Er zijn Grieks-orthodoxen (die eigenlijk Arabisch-orthodoxen zouden kunnen heten), Armeniï¿1⁄2rs, geï¿1⁄2nieerden - en Syrisch-orthodoxen en leden van de Kerk van het Oosten. De liturgische taal, en soms ook de gewone spreektaal, van de laatstgenoemde twee groepen is het Aramees, de taal die Jezus sprak - en zij zullen wel bedoeld zijn met de geannexeerde aanduiding "Assyriërs". Een voorstelling van zaken als van deze Koerdische en "Assyrische" woordvoerders is een steek in de rug voor mensen die op de vlucht zijn voor of achterblijven onder de repressieve regimes van Irak of Syrië.



Mijn goede vriend Henri Federico maakte zich terecht boos over een raar, als scoop bedoeld stuk in Trouw over mensensmokkel uit Syrië, namens het bewind. Het was zelfs geen exclusieve reportage. Tubantia was er ook bij. Hierbij het niet geplaatste ingezonden stuk als reactie.

Geachte redactie,

Een jaar of vijf, zes geleden heeft het Syrische bewind een aantal door Turken bewoonde dorpen ontruimd en kapotgebulldozerd. De inwonenden zijn naar de grote steden gedeporteerd, in Syrië. Zij zijn dus niet als niet Arabieren afgeschoven naar het buurland, terwijl dat altijd nog gemakkelijker zou zijn geweest dan mensen op onzeewaardige boten laten "smokkelen" naar Italië, een praktijk die gesuggereerd wordt door het stuk Syrië smokkelt mensen van 12 april. Het Syrische bewind draait inderdaad zijn hand niet om voor een "etnische zuivering" die buiten de westerse pers blijft, kortom, maar het zal wel mooi uitkijken te streven naar een homogeen Arabisch land. Daarvoor steunt het bewind zelf te zeer op een mozaiek van etnisch religieuze minderheden. De Koerdische en "Assyrische" woordvoerders die Trouw aan het woord laat hebben hun eigen redenen het zo voor te stellen, alsof de vluchtelingen uit Irak eigenlijk gesmokkeld zijn door het Syrische bewind. Misschien heeft dit een oogje dichtgeknepen bij hun doortocht. Maar zelfs als de desbetreffende bootvluchtelingen uit Syriï¿1⁄2 komen (er zijn even goede redenen dit land te ontvluchten als het buurland Irak), dan is het bijbehorende verhaal ongeloofwaardig.

Al was het maar omdat de "Suryoye" of "Assyriërs" niet "de" christelijke minderheid van Syrië vormen. Er zijn Grieks-orthodoxen (die eigenlijk Arabisch-orthodoxen zouden kunnen heten), Armeniërs, geünieerden - en Syrisch-orthodoxen en leden van de Kerk van het Oosten. De liturgische taal, en soms ook de gewone spreektaal, van de laatstgenoemde twee groepen is het Aramees, de taal die Jezus sprak - en zij zullen wel bedoeld zijn met de geannexeerde aanduiding "Assyriërs". Een voorstelling van zaken als van deze Koerdische en "Assyrische" woordvoerders is een steek in de rug voor mensen die op de vlucht zijn voor of achterblijven onder de repressieve regimes van Irak of Syrië.

(Mijn klacht over het niet-plaatsen van deze toch bepaald aanvullende informatie liep uit op een vriendleijke mailwisseling met Neurink zelf, maar daar is het dan wel bij gebleven).

De obsceniteit van het normale leven

Hier in Portland Oregeon is behalve in de vorm van krantekoppen en nieuwsitems op de televisie niets te merken van de ramp die wel degelijk tot ernstige gevolgen leidt hier in de VS. Duizenden doden, honderdduizenden daklozen, "een van onze grootste steden verdwenen". Bush houdt zich koest, Krijgt van Jesse Jackson en KanYe West te horen dat hij de zwarten laat barsten en klaarblijkelijk mag er vrij geschoten worden in het gebied waar "de anarchie is uitgebroken". Zal het iets uitmaken? Op den duur wel, onvermijdelijk.

Portland is de stad waar christen-anarchistische dominee S.C. Kylstra later groenteboer is geworden, alsnog. Geen spoor van te vinden. Zijn achternaam komt elders in de VS wel terug.

Plunderen en schieten

In plaatsen waar orkaan Katrina heeft toegeslagen zou de nationale garde (marechaussee) moeten optreden, al was het maar om de overstromingsschade te beperken. De politie van de VS weet zich geen raad: menskracht en geld zitten in Irak. En terwijl de benzineprijs op recordhoogte is, gaat de boze bevolking plunderen en schiet op de plaatselijke politie. En deze jammert dat zij er geen raad mee weet. De oorlog komt thuis in de VS, het is duidelijk.