31 augustus, 2005
Het genot van een openbaar toilet en een stille draaimolen
Wonderlijk, hoe in een land waar de Markteconomie uitgevonden heet te zijn en hoog in het zadel geacht wordt te zitten, een "publieke sector" is die aanzienlijk meer zorg voor "de burger" uitstraalt dan in Nederland, dat voor zo zorgzaam doorgaat.
In de steden openbare toiletten, gratis en redelijk verzorgd. Privacy heb je niet, vermoedelijk vanwege de altijd op de loer liggende angst voor druggebruik. In dit opzicht doet zo'n voorziening denken aan haar pendant in de voormalige Sowjet-Unie: daar moest je ook min of meer in het openbaar poepen of wateren, maar het kon. Tappunten voor drinkwater overal langs de straten.
Het openbaar vervoer in de agglomeratie is goed geregeld, goedkoop, in de binnenstad zelfs gratis, nergens vies of besmeurd.
Hoe komt het dat de Nederlandse overheid als representant (helaas) van "het algemeen" een berekenendheid en knijperigheid aan de dag legt die in een land als de VS blijkbaar niet voor de hand ligt? Ik geloof niet in de dooddoener: calvinisme. Calvijn heeft hier niets mee te maken, en bovendien hebben zijn nazaten hier meer te zeggen dan in Nederland. Evenwel: zie voorgaande bijdrage over de spoorwegen. Maar tenslotte worden die in Nederland ook vakkundig om zeep geholpen.
Ik heb het hier over de elementaire dingen die een gemeente (of gemeenschap) hoort te leveren namens en voor iedereen.
Nog een observatie: hoewel ik uit het boekenweekgeschenk van 2004 een indruk van Thomas Roosenboom als zeur en zeikerd heb overgehouden (romanfiguren scheppen waar je geen sympathie voor kunt opbrengen, integendeel - misschien is het ook een kunst), geloof ik wel dat hij een punt raakt met het wijzen op de Nederlandse behoefte tot lawaaitrappen.
Proef op de som: draaimolen aan de havenkant van Seattle. Kinderen draaien blij in de rondte. Genieten in stilte. Geen luide muziek. Geen joelende ouders. Is Nederland echt zo'n uitzonderlijk herrieschoppersland?
Gedachtenis van Ger Harmsen
Hij stond altijd wat slungelig voor het bord, en had iets schoolmeesterachtigs. De toespeling "als je als leraar mislukt bent kun je altijd nog op de universiteit gaan werken", die met gelach in de zaal begroet werd, ging, begreep ik later, over hemzelf. Aan te laat binnenkomen werd niet voorbijgegaan - gelukkig kan ik mijzelf, toch notoir telaatkomer vaak, in dit geval alleen als toeschouwer vermelden. Een keer speelde hij het als ordehouder op scherp. Hij had in de gaten dat er iemand de krant zat te lezen. "Ja, u daar. Wat leest u daar?" De betrokkene werd gemaand naar voren te komen met wat ze zoveel belangrijker vond dan het college. Het was een van die studenten die zichzelf zo belangwekkend vond dat ze in een advertentie had opgeroepen toch vooral op de CPN te stemmen. Wist hij dit?
Daar stond ze, met De Volkskrant, dus niet met het lijfblad van haar partij, die wel raad wist met de renegaat die haar naar voren had geroepen. "Dus dit vindt u belangrijker dan mijn college?" Zij werd de zaal uitgestuurd - en ze gehoorzaamde zowaar ook nog. Uit zijn memoires/autobiografie begrijp ik dat hij het zelf een grote gok had gevonden zijn gezag op deze manier te laten gelden. En natuurlijk wist hij niet wie hij voor zich had. Ik heb er nog over gedacht hem dit te laten weten, maar welk doel zou het ook dienen - en het is inmiddels te laat. Ger Harmsen is op 3 april jongstleden overleden, op 82-jarige leeftijd.
Nee, ik kwam niet te laat voor zijn colleges. Tezamen met zijn collega's Ed Vermeulen en Leo Biegel - en in mindere mate Frits de Jong Edz., die als collegegever zwak was - opende hij de of een wereld voor mij, ongeveer zoals ik hoopte dat het zou gebeuren op iets wat "universiteit" heet. De historici van de zevende faculteit voldeden aan de opdracht die aan deze faculteit gesteld was door haar geestelijke vader Jan Romein, wiens geest ook wel rondwaarde in colleges, vooral bij Ed Vermeulen. Het werd zowaar over mij gezegd bij mijn nogal erg vertraagde afstuderen: van hen was ik leerling, verder van bijna niemand binnen deze faculteit. Toen ik Harmsen wat vinnig terechtwees in een artikel over J.J. Hof, die hijzelf toch "ontdekt" had, voelde ik mij bijna schuldig aan geestelijke-vadermoord - terwijl hij, als hij het gelezen heeft - en dat is bijna onvermijdelijk - toch juist tevreden had moeten zijn. (En dat zal hij dan ook wel geweest zijn). Het schuldgevoel hing samen met de schandalige manier waarop lichtgewichten met de juiste partijkaart (inmiddels natuurlijk allemaal liberaal-democraten) in hun partijschrijfsels van alles over hem debiteerden. Hij kende het sectarische wereldje van de CPN van binnenuit, en wist wat het was met modder te gooien. Maar toch.
Al vrij spoedig begreep ik van Harmsen wat het "natuur"-vijandige bestanddeel was en is van de heersende ideologie. Het was een van die bijna openbarende momenten tijdens de colleges, die ik als bevrijdend ervoer - en die dus aan hun dialectische taak voldaan moeten hebben. Ik kan er meer over zeggen, en misschien gebeurt dit in de vorm van aanvullingen, maar dit kan ook veelzeggend genoeg zijn.
De wonderlijkste ontdekking - ontleend aan Herfsttijloos - was zijn jeugdige sympathie voor het christen-anarchisme, wat hij overigens steeds tolstojanisme noemt. (Daar lopen onze wegen nu juist uiteen, en dat is goed). Verder ben ik met dit boek nogal verlegen - het is al niet zo mooi als iemand uitweidt over amoureuze of seksuele affaires, maar het is al helemaal slikken als een docent in dat opzicht dichtbij komt - als het gaat over mijn generatiegenotes, wil ik maar zeggen. De uitgeverij waar hij zelf zo'n grote rol in gespeeld heeft, heeft hem hierin de vrije hand gelaten. Het zij zo. Of er nog veel te doen is voor een biograaf, als deze zich aandient?
In zekere zin kan ik zelfs zeggen dat zijn politieke loopbaan mijn eigen keuzen bepaald heeft. In de zomer van 1974, toen ik bepaald wel was uitgekeken op de Federatie van Vrije Socialisten, werd mij van enkele kanten gevraagd lid te worden van de PSP. Koos ik voor dakloosheid of voor dit dak? In die dagen echter speelde een interne ruzie (daar waren er nogal wat van in de PSP) over mogelijke samenwerking met de PvdA. Ik zag daar niets in. Maar ik zag ook niets in de manier waarop met de mensen die daar anders over dachten omgesprongen werd. Harmsen was een van hen. Toen zij (de "Oosterhesselaren") de partij uitgewerkt werden was het duidelijk: ik zou dakloos blijven. Ik kan niet zeggen dat ik daar spijt van heb.
Labels:
Christen-anarchisme,
Ger Harmsen,
Geschiedschrijving
Ultrarechts zet zijn zielepieten in voor de oorlog (via Trouw)
China heeft massavernietigingswapens. Het heeft een abject regime dat niets van mensenrechten wil weten. Het houdt een buurland bezet. Het heeft oorlog gevoerd tegen de Sowjet-Unie, India en Vietnam en bedreigt Taiwan. Onder het wakend oog van premier van alle Nederlanders Kok wordt in het Torentje een contract getekend tussen de regering van China en Shell. Kok wordt commissaris bij de Shell, in China kun je nog steeds de doodstraf krijgen voor vakbondsactiviteiten.
Je kunt sommige mensen altijd in de maling nemen, meer mensen kun je langere tijd foppen, maar alle mensen voor lange tijd, dat gaat nu eenmaal niet. "De publieke opinie" voelt aan dat de oorlogsvoorbereidingen tegen Irak niet kloppen: de motieven deugen niet, er wordt met maatstaven gewapperd die duidelijk niet algemeen geldig zijn en de redeneringen veranderen voortdurend. Is Irak een dreigende terroristische staat? Het antwoord is uiteraard: ja, in ieder geval was het dit tot 1990 toen het Koeweit bezette. Maar het lawaai dat in 2002 en 2003 over Irak wordt gemaakt komt uit hoeken waar het muisstil was toen Irak werd losgelaten op Iran, toen Halabja met gas werd gebombardeerd, en ook toen Oost-Timor werd geannexeerd door Indonesiï¿1⁄2, over de genocide in Congo-Kinshasa, de al even genocidale oorlogen in West-Afrika, en - ik kan wel aan de gang blijven, dus dit is het laatste voorbeeld - de annexatie van Tibet door China.
Trouw laat in Letter & Geest van 1 maart Nausicaa Marbe en Amir Taheri op de anti-oorlogsdemonstraties los, die met deze anti-stukken aanzienlijk grotere aandacht kregen dan na het weekeinde van 15 februari, toen ze nieuws waren. Een veelzeggend verschil in aandacht, het wordt goedgemaakt door die ene pagina van Sylvain Ephimenco, die scherpzinnig beredeneert wat er niet klopt aan de aanzwellende oorlogsretoriek. Marbe en Taheri moeten die demonstranten even inpeperen, als aan vreselijke regimes ontvluchten, dat degenen die zuchten onder dergelijke regimes graag een portie bommen op hun hoofd krijgen als ze maar verlost worden van de dictatuur. De demonstranten zijn fellow travelers van Saddam Hoessein, daar komt het op neer, in verschillende bewoordingen. Marbe kent de demonstratie in Amsterdam alleen van de televisie en uit de krant en denkt dat zij daar een passend beeld aan kan ontlenen - en ze is tegen, want de demonstratie leek op een braderie. Zolang ze mij niet gevraagd heeft wat mijn motieven waren "om er bij te zijn", zolang zij niet heeft opgemerkt dat ik geen feestneus of Palestijnse vlag bij mij had of iets anders wat haar - terecht - tegenstaat - zolang ontzeg ik haar de bevoegdheid om te oordelen. Ik was niet opgetrommeld door een regime, en kan niet ingewisseld worden voor andere demonstranten. En ik weet dat dit niet alleen voor mij geldt, maar ik wil een individueel standpunt plaatsen tegenover haar diagnose van een massafestijn.
Taheri laat geheel in de geest van het blad waaruit zijn bijdrage is geplukt zijn kwalificaties los op de demonstranten van 15 februari jl. in Londen. De National Review vindt de Verenigde Naties een anti-Amerikaans complot, vindt sociale voorzieningen communisme, is tegen abortus en voor genetisch gemanipuleerd voedsel en geneert zich allerminst voor de manier waarop G.W. Bush president is geworden. Dat staat niet bij het artikel van vaste medewerker Taheri. Er staat dat hij "Iraans schrijver" is. Een slachtoffer dus, en ook uiterst-rechts in de VS - laat staan Trouw - koestert slachtofferschap. En plotseling blijkt de oorlog tegen Irak niet om dreigende wapens te gaan, maar om het regime af te zetten - terwille van slachtoffers zoals Marbe en Taheri. Om dergelijke desinformatie die de geesten rijp moet maken voor oorlog was ik een van die miljoenen, in het weekeinde van 15 februari.
Je kunt sommige mensen altijd in de maling nemen, meer mensen kun je langere tijd foppen, maar alle mensen voor lange tijd, dat gaat nu eenmaal niet. "De publieke opinie" voelt aan dat de oorlogsvoorbereidingen tegen Irak niet kloppen: de motieven deugen niet, er wordt met maatstaven gewapperd die duidelijk niet algemeen geldig zijn en de redeneringen veranderen voortdurend. Is Irak een dreigende terroristische staat? Het antwoord is uiteraard: ja, in ieder geval was het dit tot 1990 toen het Koeweit bezette. Maar het lawaai dat in 2002 en 2003 over Irak wordt gemaakt komt uit hoeken waar het muisstil was toen Irak werd losgelaten op Iran, toen Halabja met gas werd gebombardeerd, en ook toen Oost-Timor werd geannexeerd door Indonesiï¿1⁄2, over de genocide in Congo-Kinshasa, de al even genocidale oorlogen in West-Afrika, en - ik kan wel aan de gang blijven, dus dit is het laatste voorbeeld - de annexatie van Tibet door China.
Trouw laat in Letter & Geest van 1 maart Nausicaa Marbe en Amir Taheri op de anti-oorlogsdemonstraties los, die met deze anti-stukken aanzienlijk grotere aandacht kregen dan na het weekeinde van 15 februari, toen ze nieuws waren. Een veelzeggend verschil in aandacht, het wordt goedgemaakt door die ene pagina van Sylvain Ephimenco, die scherpzinnig beredeneert wat er niet klopt aan de aanzwellende oorlogsretoriek. Marbe en Taheri moeten die demonstranten even inpeperen, als aan vreselijke regimes ontvluchten, dat degenen die zuchten onder dergelijke regimes graag een portie bommen op hun hoofd krijgen als ze maar verlost worden van de dictatuur. De demonstranten zijn fellow travelers van Saddam Hoessein, daar komt het op neer, in verschillende bewoordingen. Marbe kent de demonstratie in Amsterdam alleen van de televisie en uit de krant en denkt dat zij daar een passend beeld aan kan ontlenen - en ze is tegen, want de demonstratie leek op een braderie. Zolang ze mij niet gevraagd heeft wat mijn motieven waren "om er bij te zijn", zolang zij niet heeft opgemerkt dat ik geen feestneus of Palestijnse vlag bij mij had of iets anders wat haar - terecht - tegenstaat - zolang ontzeg ik haar de bevoegdheid om te oordelen. Ik was niet opgetrommeld door een regime, en kan niet ingewisseld worden voor andere demonstranten. En ik weet dat dit niet alleen voor mij geldt, maar ik wil een individueel standpunt plaatsen tegenover haar diagnose van een massafestijn.
Taheri laat geheel in de geest van het blad waaruit zijn bijdrage is geplukt zijn kwalificaties los op de demonstranten van 15 februari jl. in Londen. De National Review vindt de Verenigde Naties een anti-Amerikaans complot, vindt sociale voorzieningen communisme, is tegen abortus en voor genetisch gemanipuleerd voedsel en geneert zich allerminst voor de manier waarop G.W. Bush president is geworden. Dat staat niet bij het artikel van vaste medewerker Taheri. Er staat dat hij "Iraans schrijver" is. Een slachtoffer dus, en ook uiterst-rechts in de VS - laat staan Trouw - koestert slachtofferschap. En plotseling blijkt de oorlog tegen Irak niet om dreigende wapens te gaan, maar om het regime af te zetten - terwille van slachtoffers zoals Marbe en Taheri. Om dergelijke desinformatie die de geesten rijp moet maken voor oorlog was ik een van die miljoenen, in het weekeinde van 15 februari.
Geen l@g@
Het verlangen naar vrijheid is te vermarkten. De reclame voor veel luxe consumptiegoederen doen er een beroep op: reizen, kleding, auto's, desnoods de benzine zelf. Is het anarchisme op een dergelijke manier betekenisloos te maken? Het logo wel: het omcirkelde aatje heb ik wel eens op kleding gezien, waarbij vermoed kon worden dat het namens de fabrikant was aangebracht. Evenwel, het is zeldzaam. De meest gangbare merken kijken wel uit. Hoe bekend zijn trouwens de symbolen van het anarchisme?
Het afgelopen voorjaar werden in verband met de mond- en klauwzeergekte in Amsterdam twee demonstraties georganiseerd, beide de meest betekenisvolle die ik in lang had meegemaakt. Bij de eerste liep er niemand mee die mij bekend voorkwam (na afloop bleken er nog twee anarchistische kameraden bij te zijn), en de waardigheid en vastbeslotenheid van deze nieuw-opstandigen trof mij sterk. De waanzin van een veeziekte die in feite onschadelijk is en gemakkelijk te bestrijden, maar die op grond van economische overwegingen tot een nationale ramp wordt verklaard, tot nodeloze massaslachtingen van gezonde dieren en een nieuwe ronde "herinrichting van het platteland" leidt - het bracht mensen op de been die er wellicht nooit bij stil gestaan hadden dat er iets mis is met deze maatschappij.
Bij de tweede demonstratie kon ik mij aansluiten bij een blok met zwarte vlaggen. Maar er was iets merkwaardigs. Ik kende deze mensen niet, en - laten we wel wezen - het anarchistische wereldje is in Nederland tamelijk overzichtelijk. Ik vroeg de man naast mij waarom hij een zwarte vlag droeg. Het symboliseerde voor hem een economie die gericht was op de dood, een ziek stelsel. Weet u dat dit een symbool is van het anarchisme?" vroeg ik hierop. Nee, dat weet ik niet, maar dat kan mij niet schelen. Dit is de eerste keer in mijn leven dat ik demonstreer, sterker nog, ik ben politieman, maar ik kan u verzekeren dat als de koningin op 30 april naar het noorden was gekomen zij ontvangen zou zijn met een zee van zwarte vlaggen." Het einde van de demonstratie bestond uit het hand in hand gezamenlijk meezingen bij John Lennon's Imagine. Stel je voor mensen, geen land, wat fantastisch," zegt de organisatrice-spreekstalmeesteres door de microfoon. Na een seconde gêne om tegen te vechten sta ik hand in hand met een maoist van mijn leeftijd en een keurige mevrouw uit Zuid in mantelpak - een zwarte mevrouw. Knijp mij, ik droom. Voorjaar 2001.
Voor het eerst sinds lang dringt het tot mij door dat onder de Nederlandse gezapigheid en windstilte veel meer opstandigheid en onvrede broeit dan ik zou denken. En welbeschouwd past het in een recente ontwikkeling. Er kan bijna geen conferentie meer plaatsvinden van hoge heren (meestal maar een enkele dame) of er wordt grootschalig gedemonstreerd, en het loopt altijd wel een beetje uit de hand. Dat doen de anarchisten, zeggen de media. De demonstranten heten dan globofoben, alsof het om nationalisten gaat die tegen "globalisering" zijn. Het pijnlijke voor de inktkoelies en de Hilversumse types is dat het hier om uitgesproken antikapitalistische demonstraties gaat. Met een zeer brede samenstelling, maar wel degelijk onder dat motto. Verzet tegen staat en kapitaal staat plotseling (weer) hoog op de agenda. Waar is het "voor hun" misgegaan, en hoe gaat dit verder? Vragen met een onverwachte urgentie.
De schrijfster Naomi Klein is door de media tot mascotte uitgeroepen van deze nieuwe, wereldomspannende massabeweging. Een ooglijke jonge vrouw, dat doet het goed (Michael Moore of Noam Chomsky desnoods leveren minder aardige foto's op). Of ze het zichzelf laat aanleunen is niet duidelijk, maar haar boek, No logo, wordt als "de bijbel van de antiglobaliseringsbeweging" aangemerkt. Dat is onzin, al was het maar omdat het in 2000 is verschenen. Het is ingehaald door ontwikkelingen die ze voorspelt maar waarvan de versnelling niet te voorzien was.
Toch was ik nieuwsgierig naar dit boek, dat werd goedbevonden door een zeer sectarische anarchistische website, dus het is niet zomaar een hype. Voor het eerst sinds lang zoek ik in een boekhandel verbonden aan een groot concern in de economierubriek naar dit boek. Wat heb ik nog meer gemist de afgelopen tijd? Hele planken vol New Agegezweef dat als economische wetenschap wordt gepresenteerd, en natuurlijk als zodanig geldt. Ja, dit vak heeft als meest ideologische gedachtenspinsel van de heersende klasse vanzelf een hoog wolkenriddergehalte, maar het leek zich juist als de meest rationele aller sociale wetenschappen te willen profileren. Zijn de heersende machten echt alle contact met de werkelijke wereld kwijt? Het boek dat ik zocht blijkt uitverkocht, het lijkt niet aan te slepen. De "bewegings"boekhandel waar ik zelf tien jaar ingestopt heb heeft een verse stapel. Mooi zo. Daar had ik van begin af aan moeten kijken.
En ja, het gaat onder andere over het New Age-achtige van de topmannen m/v van de multinationals, over de terugkeer naar negentiende-eeuwse uitbuiting in vrijhandelszones in Derde-Wereldlanden, die tegenover de desindustrialisatie van de Eerste Wereld staat. Het contrast tussen de jonge swingende wereld van de logo-merken in de reclame en het bestaan van de leeftijdgenoten van de doelgroep die de producten maken. Het verschil tussen de winkelprijs en het loon van de maaksters. De kolonisering van de openbare ruimte, tot het onderwijs aan toe, door reclame. Kortom, alles wat we wel weten, maar desnoods alleen grommend en morrend waarnemen. Een journalistieke reportage van iemand die merkt hoe de multi's een waanwereld voorspiegelen, die ineenstort waar wij bijstaan, en waartegen het verzet aanzwelt. De schrijfster pleit voor meer democratie. Dat heb ik meer gehoord. Het lijkt er juist op alsof de heersers naar meer repressie grijpen. En hoe het verder gaat?
Een meeslepende reportage die een beweging voorspelt die er al was toen het boek nog uit moest komen. Dus mythen rond Naomi Klein en No logo zijn bij voorbaat ontkracht. Maar wie wil weten hoe het komt dat al die conferenties plotseling zoveel woede aantrekken vindt hier voldoende stof tot verder denken.
- Naomi Klein, No logo. Verschenen in 2000.
Labels:
Anarchisme,
Andersglobalisme,
Consumentendom,
Kapitaal
30 augustus, 2005
Heimatsicherheit
De Verenigde Staten zijn misschien gevormd door paarden, maar waarschijnlijker door het treinennet. Die tijd is voorbij, een blik op een willekeurige kaart van om het even welke staat maakt duidelijk dat de auto hier regeert. (En de oliebelangen, onlosmakelijk hiermee verbonden).
Toch zag zelfs Republikeins rechts ruim dertig jaar geleden in dat je niet zonder treinverbindingen kunt. En omdat de particuliere treinmaatschappijen aan het zieltogen waren, zijn ze onder Nixon bijeengeveegd tot het staatsbedrijf Amtrak.
Dit ligt voortdurend onder vuur van de halvegaren die rechts inmiddels domineren in de VS. Maar de treinen rijden nog. En de staatsbemoeienis wordt alleen maar sterker.
Zonder identiteitsbewijs met foto kun je hier geen treinkaartje kopen. Zou je in Nederland moeten doen, om de NS nog verder in de soep te laten lopen. (Ach, de OV-chipkaart, bijna vergeten..).
Als ik mijn paspoort heb gehaald vraag ik aan de vriendelijke lokettiste wat de bedoeling hierachter is. Met een vage glimlach zegt ze iets over Homeland Security en Nine-Eleven. Maar dit werkt toch alleen als je paspoort ook bij het instappen wordt gecontroleerd? Doen ze dat dan?
Met iets meer glimlach zegt ze: soms.
Mag ik dan zeggen dat dit een malle maatregel is? Van haar wel. Niet iedereen in dit land is gek geworden, maar dat wisten we al.
Toch zag zelfs Republikeins rechts ruim dertig jaar geleden in dat je niet zonder treinverbindingen kunt. En omdat de particuliere treinmaatschappijen aan het zieltogen waren, zijn ze onder Nixon bijeengeveegd tot het staatsbedrijf Amtrak.
Dit ligt voortdurend onder vuur van de halvegaren die rechts inmiddels domineren in de VS. Maar de treinen rijden nog. En de staatsbemoeienis wordt alleen maar sterker.
Zonder identiteitsbewijs met foto kun je hier geen treinkaartje kopen. Zou je in Nederland moeten doen, om de NS nog verder in de soep te laten lopen. (Ach, de OV-chipkaart, bijna vergeten..).
Als ik mijn paspoort heb gehaald vraag ik aan de vriendelijke lokettiste wat de bedoeling hierachter is. Met een vage glimlach zegt ze iets over Homeland Security en Nine-Eleven. Maar dit werkt toch alleen als je paspoort ook bij het instappen wordt gecontroleerd? Doen ze dat dan?
Met iets meer glimlach zegt ze: soms.
Mag ik dan zeggen dat dit een malle maatregel is? Van haar wel. Niet iedereen in dit land is gek geworden, maar dat wisten we al.
Zondagmorgen zonder zorgen aan de Stille Zee
Net als in veel zoniet de meeste Europese steden is in Seattle zondag winkeldag, net als alle andere.
Toch - als ik op weg ben een foto te maken van het fameuze Nordstrom-warenhuis (eerlijk gezegd niets bijzonders: een wat armelijker Bijenkorf) word ik op een plein aangesproken. Of ik een boekje met een deel van het Nieuwe Testament wil.
"Ik heb thuis zes bijbels," zeg ik uit de losse pols. (Na enig telwerk achteraf is de schatting juist gebleken).
"Mooi," zegt de mevrouw die mij aanspreekt. "Maar weet je zeker dat je naar de hemel gaat?"
Wat een vraag. "Nee, hoe kan ik dat weten?" Domme vraag blijkbaar.
Johannes 5:13, als ik het mij goed herinner. We zoeken het nog wel eens op.
En achteraf redeneer ik natuurlijk tegen die mevrouw. Heeft u de naakten gekleed? Heeft u de zieken verzorgd? De gevangenen bezocht? De armen te eten gegeven? Heeft u altijd - of, vooruit, vaak, of nog vooruiter: een keer - de andere wang toegekeerd? Bent u verder meegelopen dan gevraagd? Heeft u meer gegeven dan u gevraagd is?
Wonderlijk, zo'n vraag. Als ik maar goed terechtkom, dan is dat in orde en dan moet de rest maar voor zichzelf zorgen.
Zou ik in een hemel willen vertoeven (gesteld dat deze een plaats en een tijd heeft) waarin geliefde mensen en dieren niet vertoeven omdat zij op grond van Joh. 5:13 afgewezen zijn tot eeuwige (-[geleefd leven]) verdoemenis? Maar deze tegenwerpingen heb ik niet gemaakt. Bij dezen.
Toch - als ik op weg ben een foto te maken van het fameuze Nordstrom-warenhuis (eerlijk gezegd niets bijzonders: een wat armelijker Bijenkorf) word ik op een plein aangesproken. Of ik een boekje met een deel van het Nieuwe Testament wil.
"Ik heb thuis zes bijbels," zeg ik uit de losse pols. (Na enig telwerk achteraf is de schatting juist gebleken).
"Mooi," zegt de mevrouw die mij aanspreekt. "Maar weet je zeker dat je naar de hemel gaat?"
Wat een vraag. "Nee, hoe kan ik dat weten?" Domme vraag blijkbaar.
Johannes 5:13, als ik het mij goed herinner. We zoeken het nog wel eens op.
En achteraf redeneer ik natuurlijk tegen die mevrouw. Heeft u de naakten gekleed? Heeft u de zieken verzorgd? De gevangenen bezocht? De armen te eten gegeven? Heeft u altijd - of, vooruit, vaak, of nog vooruiter: een keer - de andere wang toegekeerd? Bent u verder meegelopen dan gevraagd? Heeft u meer gegeven dan u gevraagd is?
Wonderlijk, zo'n vraag. Als ik maar goed terechtkom, dan is dat in orde en dan moet de rest maar voor zichzelf zorgen.
Zou ik in een hemel willen vertoeven (gesteld dat deze een plaats en een tijd heeft) waarin geliefde mensen en dieren niet vertoeven omdat zij op grond van Joh. 5:13 afgewezen zijn tot eeuwige (-[geleefd leven]) verdoemenis? Maar deze tegenwerpingen heb ik niet gemaakt. Bij dezen.
28 augustus, 2005
Het A-woord - libertair winkelen in Seattle
Houdt u nog tegoed: signalementen zoniet meer van twee nieuwe (de ene is net voor het eerst verschenen) anarchistische tijdschriften van deze kant van de waereld.
In de boekhandel Left Bank Books kende men Het Fort van Sjakoo zowaar. Ze bestaan overigens nog net vier jaar langer, en houden het goed vol zo te zien. Het accent ligt nogal zwaar op "vrouwenzaken" - op de een of andere manier is dat in Europa zeker niet meer het zwaarste punt.
Een affiche aan de wand kondigde een toespraak van Ammon Hennacy aan. Maar dat was in de jaren zeventig. Ze hadden geen boek van hem.
Ik heb wel "de biografie" van Peter Maurin door Dorothy Day gevonden, vorig jaar verschenen. Ook hierover later meer.
Er zijn hier wat Engelstalige tijdschriften van daoistische (taoistische ) strekking. Hoewel er veel Chinezen wonen weet ik niet zeker of het ook Chinese tijdschriften zijn. Ze zijn geheel in het Engels.
Algemeen signalement van Seattle: het is een sympathiek aandoende stad. Pas één auto gezien met een sticker: God bless America. Na drie dagen geen slechte oogst.
In Seattle een exemplaar gezien van "de toespraak van..." De vervalsing wordt ook duidelijk als werk van Perry gepresenteerd, als iets voor de televisie.
Aan de waterkant een gedenk-eh..ding van de marine. "Hier vielen de Indianen in 1856 Seattle aan. Door een schot in de menigte werd de aanval afgeslagen." Zo ging dat in 1959.
In de boekhandel Left Bank Books kende men Het Fort van Sjakoo zowaar. Ze bestaan overigens nog net vier jaar langer, en houden het goed vol zo te zien. Het accent ligt nogal zwaar op "vrouwenzaken" - op de een of andere manier is dat in Europa zeker niet meer het zwaarste punt.
Een affiche aan de wand kondigde een toespraak van Ammon Hennacy aan. Maar dat was in de jaren zeventig. Ze hadden geen boek van hem.
Ik heb wel "de biografie" van Peter Maurin door Dorothy Day gevonden, vorig jaar verschenen. Ook hierover later meer.
Er zijn hier wat Engelstalige tijdschriften van daoistische (taoistische ) strekking. Hoewel er veel Chinezen wonen weet ik niet zeker of het ook Chinese tijdschriften zijn. Ze zijn geheel in het Engels.
Algemeen signalement van Seattle: het is een sympathiek aandoende stad. Pas één auto gezien met een sticker: God bless America. Na drie dagen geen slechte oogst.
In Seattle een exemplaar gezien van "de toespraak van..." De vervalsing wordt ook duidelijk als werk van Perry gepresenteerd, als iets voor de televisie.
Aan de waterkant een gedenk-eh..ding van de marine. "Hier vielen de Indianen in 1856 Seattle aan. Door een schot in de menigte werd de aanval afgeslagen." Zo ging dat in 1959.
27 augustus, 2005
De marketingafdeling communiceert
Bellen vanuit de Verenigde Staten gaat met KPN mobile prepay via plaatselijke netwerken. En er is een eenheidsprijs voor. Staat op hun website. Degene die u belt betaalt tot de grens, daarna betaalt u voor het gesprek. Achachach... Prachtige beloftes...
Ik ben natuurlijk zo dom geweest het toch maar een beetje te geloven. Enfin, geliefde achterblijvenden aan de andere kant van de oceaan (de Grote en dan nog aan de andere kant van het Euraziatische continent), of die andere (en dan zit heel Amerika ertussen) leven toch in de verkeerde tijdzone ten opzichte van....
Zeg nooit dat iets niet kan,als geprivatiseerde quango met duizendend wegwerpstudenten of Antwerpenaren in het callcentre aan het zeuren voor je. Zeg dat het gaat, en als het niet gaat, ach...prettige dag en een fijne vakantie verder.
Lijkt mij een goed plan.
Vanaf een kapotgerost toetsenbord in fameus Seattle...
Ik ben natuurlijk zo dom geweest het toch maar een beetje te geloven. Enfin, geliefde achterblijvenden aan de andere kant van de oceaan (de Grote en dan nog aan de andere kant van het Euraziatische continent), of die andere (en dan zit heel Amerika ertussen) leven toch in de verkeerde tijdzone ten opzichte van....
Zeg nooit dat iets niet kan,als geprivatiseerde quango met duizendend wegwerpstudenten of Antwerpenaren in het callcentre aan het zeuren voor je. Zeg dat het gaat, en als het niet gaat, ach...prettige dag en een fijne vakantie verder.
Lijkt mij een goed plan.
Vanaf een kapotgerost toetsenbord in fameus Seattle...
23 augustus, 2005
Respect dat door stokslagen wordt uitgedrukt
[Het doet wonderlijk aan dit stuk uit de ruimen van Christianarchy te herplaatsen. Sinds ik het geschreven heb is wel degelijk "het doekje als culturele uiting" opgekomen - soms zie je ze gedragen door meisjes in minirok of verwante frivole kleding, in Nederlandse steden - dus het is voor sommigen inderdaad een fashion statement geworden.
En tja, het lijkt nu of ik meehuil met de wolven - maar het is uit 2004, toen niet te voorzien was wat voor vormen het culturalisme zou gaan aannemen. Het is nu niet alleen meer laveren tussen de Scylla van de staat en de Charybdis van georganiseerde godsdienst - het leunstoelfascisme van Kluveld en al die anderen komt er bij - maar ik verstop of schrap dit stuk toch niet.]
De Franse overheid zal er niet mee zitten, maar voor mij was het de afgelopen tijd wel een vraag: afwegen tegen welk onderdrukkingsmechanisme ik het meest gekant ben, kiezen tussen twee betrekkelijk kwaden. In Frankrijk worden "hoofddoekjes" (sluiers worden bedoeld) niet verboden, men mag er alleen niet mee op school aankomen. Het zal er anders mee gaan dan met streektalen in de afgelopen 150 jaar: "het is verboden Bretons te spreken en met kiezels te gooien". Het Bretons is er zo ongeveer aan onderdoorgegaan, al was het niet verboden het op straat te spreken, het mocht alleen niet op school. De sluier zal er niet door verdwijnen, zomin als keppeltje, kruis en tulband. Veel drukte om niet zo veel dus. En drukte van de verkeerde mensen: de baardmannen die zoveel respect hebben voor vrouwen dat ze er op slaan als ze een haartje te zien krijgen organiseren wel demonstraties in verband met de "vrijheid in Frankrijk". Wonderlijk genoeg geldt het verbod op sluiers en streektalen ook in de Turkse Republiek. Waarom demonstreert men daar in Den Haag en Teheran niet tegen? Godsdienst vraagt altijd om schijnheiligheid.
Mijn keuze tussen staat en onderdrukkende georganiseerde godsdienst wordt vergemakkelijkt door het egodocument in stripvorm van Marjane Satrapi, Persepolis. Bekend aan de kenners v/m: Marji (Marjane) verlaat in het derde deel het Iran van na de khomeinistische omwenteling, en wordt als studente zowaar anarchiste! En ze wordt toch geen atheïste, integendeel. Alleen al om die reden is de strip aanbevelenswaardig. De stijl herinnert aan de Nederlandse autobiografische stripverhalen van Barbara Stok (ook aan te bevelen). Marjane is ervaringsdeskundige met de sluier van respect voor vrouwen en bedankt en stemt met de voeten. Veel mensen in Iran is dit niet gegeven.
In Frankrijk en andere niet-islamitische landen onder een hypocriete vlag van multiculturalisme het sluierverbod als racistisch bestempelen betekent verraad aan de idealen van (seculier) links. De Iraanse schrijfster Chahdortt Djavann levert hierover in Frankrijk een niet mis te verstane interventie. De vrouwenonderdrukking in de vorm van de sluier is wel degelijk op de Koran gebaseerd stelt zij, en er moet gekozen worden. En als eveneens ervaringsdeskundige is zij niet mis te verstaan. Iedere sluier zegt over de vrouw die hem draagt in feite: "Ik ben een hoer, de mannen moeten tegen mijn verlokkingen beschermd worden". (Je zou denken dat "verlokking" van "lok" is afgeleid). Dat dit in Iran en dergelijke gebeurt is al erg genoeg. In landen waar men niet klaarstaat er op te slaan als een vrouw iets van zich laat zien is het niet alleen hypocriet maar gewoon slecht om net te doen of de sluier een aardig "cultureel" trekje is. Ik acht mij niet bevoegd haar tegen te spreken, integendeel.
- Marjane Satrapi, Persepolis 1 t/m 3. Amsterdam/Antwerpen: Atlas, 2002 & 2003. 13,50 euro.
- Chahdortt Djavann, Weg met de sluier! Amsterdam/Antwerpen: Contact, 2004. 71 pag., 4,95 euro
Requiem voor een meertje
De Eeuwige heeft gegeven, de Eeuwige heeft genomen.
Of de natuur. Maar er knarst iets.
Een jaar of vijf geleden werd een stuk duin afgeplagd in het reservaat in Noord-Kennemerland. De bedoeling zal zijn geweest weer een "authentiek" stuifduin in te richten. Een jaar later werd aan de westkant van het afgeplagde stuk een tweede terrein van begroeiing ontdaan.
Op beide stukken ontstonden meren in wat men paraboolvorm zal noemen. En het water trok waterdieren aan. Padjes, heikikkers, de algemene watersalamanders. Geelgerande en spinnende watertorren, veel rugzwemmende duikerwantsen. Een 15 cm lange bloedzuiger op een zeker ogenblik. Larven van libellen. Kleine rondzwemmende torretjes. Kokerjuffers. En tenslotte: poelslakken, waarschijnlijk van dril meegebracht aan een eendepoot. En meer.
Watervogels wisten ze te vinden, rond de meren waren - gisteren nog - volop vossesporen te zien. Maar dat zal niet met het water te maken hebben. Dat mensen het leuk vonden er met hun hond omheen te lopen - ik kan het ze moeilijk kwalijk nemen.
Langzaam slonken de meren. Het waren droge zomers. Vorig jaar begaf het nieuwe westelijke meertje het helemaal. Een vochtig uitziend plekje resteerde. De bullekopjes als zwarte vlekken, dood in een opgedroogde omgeving.
Tegelijkertijd kwam er uit het oudere meer, dat tot een vijver op het diepste punt was gereduceerd, een doordringende methaanlucht. De grote waterkevers dreven dood aan de oppervlakte. De wantsen zwommen nog wel rond.
Men kan moeilijk zggen dat het deze zomer niet regent. Maar na iedere regenbui was het resterende meertje juist geslonken in plaats van bijgevuld. Oevervegetatie (een rus of bies die ik niet eens op naam wil brengen) rukt op en neemt het over. Toen de foto gemaakt werd waren er al geen rugzwemmertjes meer. Wel, wonderlijk genoeg, grote rode vlakken tubifex - iets wat ik in Nederlands water in het wild nog nooit gezien had. Wat eendenkroos zag ik als een goed teken: als het meertje van boven dichtgroeit wordt in ieder geval de verdamping tegengegaan.
Maar het is geen kwestie van verdamping. Gisteren was het opdrogen zelfs hoorbaar! De jonge piepkleine padjes liepen letterlijk ontheemd rond - ze zullen wel een andere plaats vinden. De poelslakken graven zich in in de vochtige zone, maar hun lot is onontkoombaar. Als het verval alsnog gekeerd wordt zou het een wonder mogen heten.
Zeker, de natuur is dynamisch - plassen en vijvers drogen op. Wij mensen zijn echter gewend te redeneren in termen van 'natuur' en 'mens' als tegengestelden - polair zoniet contrair. De meertjes waren ontstaan door menselijk ingrijpen. Drogen ze daardoor ook op? De kans is groot. Als een van de oorzaken van de verdroging van het duin in Noord-Kennemerland wordt de kustafslag genoemd. Verder waterwinning, en het waterbeheer in het land- en tuinbouwgebied in het binnenland. Aangezien er nogal wat sloten in het duin of aan de rand van het binnenduingebied compleet zijn drooggevallen is het laatste toch de waarschijnlijkste verklaring voor deze grote droogte in waterland. Droogvallende meertjes en sloten in een zomer waarin zo vaak regen valt...
De natuur als dynamisch proces... De Eeuwige heeft gegeven... Maar de verdroging draait in laatste instantie om geld - om weiland of bollenland dat droog moet zijn om machines toe te kunnen laten. En kilometers verderop wordt er gestorven.
Al komt er wel weer iets in de plaats voor de meertjes. En wie weet - wordt het dan een 'vochtige duinpan' met de bijbehorende misschien door de afplaggers beoogde flora en fauna. Vaarwel salamanders, geelranden, poelslakken enzovoort. Vaarwel meertje.
(Voor wie het weet te vinden: ik heb niet de omcirkelde A op het bankje er niet zo ver vandaan aangebracht...).
Alsnog een kleine vos
Waarschijnlijk komt het doordat de Atalanta een trekvlinder uit warmere streken is, dat ik denk dat het een zeldzame vlinder is. Zegt het iets over 'het klimaat", dat er ook in een ouderwetse Nederlandse zomer - zoals we die eigenlijk niet meer gewend zijn - als deze, volop Atalanta's te zien zijn?
De Kleine Vos is een "standvlinder". Tot mijn verbazing minder vaak aanwezig op de Vlinderstruik dan de atalanta's. Maar nu dan!
The revolution starts now
Steve Earle, in een optreden in Camp Casey, Texas. Een video ervan is op Truthout.org te zien (dit is een foto hieruit).
Is dit zijn nieuwe voorkomen - je wijkende haargrens laten zien, een brilletje - misschien om zijn eigen tekst van het blad te lezen? Ik kan de video zelf niet bekijken.
Maar het klopt verder. De revolutie begint niet met samenzweerderige opposanten die in een rokerig of drinkerig lokaal of een huiskamer plannen smeden ter omverwerping van het een of ander. Revolutie is als steeds meer ouders van gesneuvelden bijeenkomen in de omgeving van de 'ranch' van Bush. Als er na een oproep aan ouders van gesneuvelden die voor de oorlog zijn slechts één Bushfan naar het kamp komt, die tenslotte Cindy Sheehan omhelst en zegt dat hij van haar houdt.
Of, zoals Steve Earle zegt: mijn vader is nu tegen. Dat is revolutie.
De burgemeester van Salt Lake City hoopte op de grootste demonstratie uit de geschiedenis van de stad. Tegen de oorlog dan. Omdat Bush er zijn vakantie onderbrak om de oorlog te prediken, 22 augustus. Tweeduizend mensen - ik vrees dat de wens van de burgemeester niet is uitgekomen. Toch is de wens voldoende, en de opkomst. "De revolutie" is niet een punt in de geschiedenis, maar een proces. Het is begonnen en het is gaande.
Een zucht van opluchting
Er stond mij vaag bij dat ik positieve woorden had gehad voor een boek van Christopher Hitchens over Cyprus.
Het valt mede, zoals hier te lezen valt.
Nog pas onlangs heb ik zijn boek over het onontkoombare proces tegen Kissinger gelezen. Eerlijk gezegd vond ik zijn felheid naar risjes ruiken. Waarom is Kissinger zoveel fouter dan de anderen rond Nixon of Nixon zelf? Laat me raden...
Ik zou in politiek opzicht niet makkelijk kunnen instemmen met George Galloway, maar dit zijn helaas tijden waarin je blij moet zijn met zo iemand. Met zijn Dimitrow-in-Berlijn-achtige optreden in de Amerikaanse Senaat. Of met zijn kwalificatie van Hitchens die ik niet wil herhalen.
Is zo iemand nu volledig "omgedraaid" door 11 september 2001? Raadsels...
Maar dit geldt zeker niet voor David Horowitz. Zijn From Yalta to Vietnam en Imperialism and revolution heb ik met ..hm.. rode oortjes gelezen. Het kan zijn dat hij gek en omgedraaid is doordat een vriend van hem vermoord is door een Black Panther, zoals ik op een van de vele juichsites over de man heb gelezen op het net. Maar wat voor de trotskist Hitchens geldt geldt ook voor de communist Horowitz. Een overtuiging die aan partijlidmaatschap gekoppeld is bewijst dat je te koop bent. Dat waren en dat zijn ze dus.
En wat ik gelezen heb, heb ik gelezen. Jammer verder...
Het valt mede, zoals hier te lezen valt.
Nog pas onlangs heb ik zijn boek over het onontkoombare proces tegen Kissinger gelezen. Eerlijk gezegd vond ik zijn felheid naar risjes ruiken. Waarom is Kissinger zoveel fouter dan de anderen rond Nixon of Nixon zelf? Laat me raden...
Ik zou in politiek opzicht niet makkelijk kunnen instemmen met George Galloway, maar dit zijn helaas tijden waarin je blij moet zijn met zo iemand. Met zijn Dimitrow-in-Berlijn-achtige optreden in de Amerikaanse Senaat. Of met zijn kwalificatie van Hitchens die ik niet wil herhalen.
Is zo iemand nu volledig "omgedraaid" door 11 september 2001? Raadsels...
Maar dit geldt zeker niet voor David Horowitz. Zijn From Yalta to Vietnam en Imperialism and revolution heb ik met ..hm.. rode oortjes gelezen. Het kan zijn dat hij gek en omgedraaid is doordat een vriend van hem vermoord is door een Black Panther, zoals ik op een van de vele juichsites over de man heb gelezen op het net. Maar wat voor de trotskist Hitchens geldt geldt ook voor de communist Horowitz. Een overtuiging die aan partijlidmaatschap gekoppeld is bewijst dat je te koop bent. Dat waren en dat zijn ze dus.
En wat ik gelezen heb, heb ik gelezen. Jammer verder...
21 augustus, 2005
Meerval niet op de rode lijst?
De Rode Lijst van bedreigde diersoorten in Nederland is opgesteld in 1997. Destijds werd er een boek aangekondigd waarvan ik niet zou weten of het ooit verschenen is. Het wilde betogen dat de meerval geen zeldzame en dus ook niet een bedreigde diersoort is. De meerval zou vrij gevangen moeten worden, het dier kwam langzamerhand overal voor (uitgezet meestal).
Het 'oorspronkelijke' woongebied van de meerval, de vooruitgeschoven westelijke post, geïsoleerd van andere woongebieden, was de Ringvaart van de Haarlemmermeer en de wateren die er op uitkomen. Inderdaad, bekijk een kaart van Nederland, niet eens een gedetailleerde, en je zou je kunnen afvragen waarom de meerval alleen daar zou blijven.
Zeldzaam, bedreigd, of niet: sportvissers zullen het wel spectaculair vinden: een vis die twee meter lang kan worden en die ongetwijfeld hard zal vechten voor zijn of haar leven. Is gebrek aan zeldzaamheid dan weer een vrijbrief om aan het moorden te slaan?
In Jos Rutings Welke vis is dat? werd nog betwijfeld of het dier nog leefde in deze streken. Ergens in de jaren vijftig was er een partijtje doodgemept in een drooggevallen watertje bij de Westeinder Plas, en sindsdien was de meerval niet meer waargenomen.
De Volkskrant, lang niet meer gezien, en al een tijdje ook niet meer gemist, werd per ongeluk bezorgd zaterdag. Daarin een stuk over de wenselijkheid of onwenselijkheid van het beschermen van de meerval. Maar het aardige eraan was dat het door Fanta Voogd was geschreven, oud-collega van de allerlaatste dagen van De Waarheid. De enige van die laatste generatie die het tot de Plaag van het Gezin, ook wel de Papieren Drol genoemd, heeft gebracht? Dat is - zonder ironie, ondanks mijn gevoelens ten aanzien van die courant - een felicitatie waard! Go Fanta go!
20 augustus, 2005
Requiem voor een hof - deel II
Rond de wakes, speciaal de Paaswakes voor de ingang van het Grenshospitium aan de Wenckebachweg in Amsterdam, is het een en ander geplant. Violen. Primula's. En een echte appelboom.
En op een kwade dag was alles weg. Weggemaaid.
Het vermoeden is dat het niet eens in opdracht was van een schrijftafelmoordenaar die deze plantaardige sporen van tegenspraak wilde verwijderen.
Nee hoor, een loonwerker die dronken achter het stuur zat, wordt door een van de planters gezegd.
Alsof zo'n mannetje niet ook een schrijftafelmoordenaar is, achter het stuur met zijn pilsie...
De appelboom heeft het niet overleefd. En het zou nog een echte geworden zijn ook, geen laagstammige struik!
Requiem voor een hof, of: regels zijn regels - deel I
Een berm in de Haarlemmermeer, nog niet zo lang geleden gemaaid. Met genoegen zie ik van alles staan wat je niet zo snel bij elkaar zou verwachten, half augustus. Volop loof van klein hoefblad - merkwaardig laat in een jaar waarin juist alles voorloopt. Gele morgenster, volop. Akkermelkdistel. Biggekruid. Muizeoor. En zowaar de nieuwe generatie paardebloem. Kortom, een compositie van gele composieten, op korte afstand van elkaar in een polderberm.
Sommige van deze planten zijn hier tengevolge van opspuitingswerkzaamheden. In de Haarlemmermeer is landbouw allang niet meer de hoofdbezigheid. Kantoorwerkzaamheden - schuiven met dozen, liefst virtueel, met geen enkele band met de omgeving, daar gaat het hier om. Kleine natuurwaarnemingen moeten dan maar alsnog een band scheppen.
Veel voorbijgangers zullen het onderscheid en de rijkdom niet opmerken, denk ik in het voorbijgaan. Of ze zullen alle bloemen in dit geval als paardebloemen bestempelen. Het kon erger.
Blijkbaar schreven de regels voor dat er opnieuw gemaaid zou worden. Een kale vlakte met geel verdorrend gras blijft achter. Het zal niet de kans krijgen groen te worden in deze zomer. Een week later blijken de gele morgensterren het geweld nog enigszins doorstaan te hebben. Tegelijk heeft de wind greep gekregen op de dorre vlakte, zodat de grasmat zwaar aangetast is. Maar er is volgens de voorschriften gemaaid. Regels zijn regels.
16 augustus, 2005
Kapitalismen
Kapitalismen (Per Dich): (C F G7 C) x 4
(Verse 1) Hun var fattig men så ærlig // Hun var barndomshjemmets pryd // Men en rig mand blev begærlig // og så tog han hendes dyd.
(Chorus) Sådan er kapitalismen // Utak er de armes løn // Det' de riges paradis, men // Jeg syn's fan'me det er synd.
(Verse 2) Da på ballet hun var gået // Traf hun ham på pigejagt // Hun sa': "Jeg har aldrig fået no'et" // Det sku' hun aldrig ha' sagt. (Chorus)
(Verse 3) Hun tog toget ind til staden // for at skjule sit syndefald // Nu går hun og trækker på gaden // Fire kroner for et knald. (Chorus)
(Verse 4) Se det lille hus med stråtag // Hvor hendes gamle moder bor // Æder kaviar, med velbehag // Lever fedt af dat'rens hor (Chorus)
(Verse 5) Pigen trækker nu på Strøget // Klædt i laktaske og tyl // Hun er havnet midt i møget // Det' det rige møgsvins skyld. (Chorus)
(Verse 6) Hun har ligtorne på halen // Hun har fnat, og det De ved // Så hun springer i kanalen // Slut med hor, ja ded var ded. (Chorus)
(Verse 7) De trak hende op af dyndet // Pjaskvåd, viklet ind i tang // "Hun er død for hun har syndet" // Men hun rejste sig og sang. (Chorus).
De Deense tekst, van Per Dich, van het bekende lied van Leen Jongewaard en Michel van der Plas. Zo te horen een echte meezinger voor aan de bar, voor in een demonstratie alleen het refrein. Heb het uitgeprobeerd in een café waar men niet afkerig is van antikapitalistische uitlatingen, en het werkte. De Zweedse zanger Fred Åkerström heeft een basstem die ik niet kan laten horen. Volgens de hoestekt van de LP waarop hij het zingt in het Deens, voorzover ik deze kan volgen, is de eigenlijke herkomst van het lied onbekend. Wie het weet mag het zeggen. Voorlopig is het origineel dus Deens.
Op de afgebeelde LP ook gezongen teksten van Joe Hill (Joel Emanuel Hägglund) en Stig Dagerman, beiden beroemde anarchisten uit Zweden. Het album is op cd uitgebracht.
15 augustus, 2005
Wat je niet zegt, bestaat niet
Met "NS" naar Kadoelen en Banne Buiksloot
Nederlandse Spoorwegen - dat mocht eigenlijk al niet meer. Je moest "NS" zeggen, zonder bepaald lidwoord.
Sinds enkele weken bestaat vertraging niet meer. Er wordt nu bijvoorbeeld om 17.15 u. omgeroepen dat de trein van 17.09 over tien minuten op spoor zoveel binnenkomt. Het zal wel de positivo-best-practice-Filosofie zijn die dit voorschrijft: je zegt niet meer: een kwartier vertraging, maar daar-is-ie-al over tien minuten.
Een variant hierop maakte ik vanochtend mee op station Castricum. "Reizigers naar Station Sloterdijk" kunnen in Uitgeest overstappen, uit de trein naar Haarlem en Den Haag. Er werd "gewoon" niet omgeroepen dat de sneltrein naar Sloterdijk en Amsterdam CS en verder naar Amersfoort helemaal niet zou rijden. Je moet Newspeak in een klap begrijpen. Best practice.
"Bij Sloterdijk staan bussen van het GVB voor u klaar." Dit bleek lijn 36 te betreffen, die stampvol zijn gewone ronde door Havens West en Amsterdam-Noord-West deed. De langste lijn van het net, nog steeds en al jaren. Ruim 50 minuten rittijd. Gewone passagiers konden er niet in. De chauffeur vertelt dat het Amsterdamse GVB dit geintje niet vergoed krijgt van "NS". De passagiers ook niet. Die mogen blij zijn dat ze voor de excursie niet hoeven bij te betalen.
Je hoeft allang geen anarchist meer te zijn om het dysfunctioneren van openbare diensten en de overheid zelf te constateren. Een halfgare staatssecretaris die even de verzuiling herinvoert in de omroep (en als dolksteek in de rug te horen krijgt van een ander dat zij daar niet eens achter staat). Blaten over normen en waarden. Wetten voorstellen en zeggen dat je ze zelf ook niet gelezen hebt.
Maar altijd bereid tot een frisse vrolijke oorlog, in de achterhoede van Washington, dat ongetwijfeld al een bezettingszone in Iran klaar heeft voor het roemruchte Nederlandse leger.
Het ineenstorten van een orde die geen orde is - een wonderlijk gezicht. Al kun je het gezien de te verwachten dodentallen nu eenmaal ook niet leuk vinden.
Vanuit een door Farsisprekers gedreven Internetcafé: tot Iets Betere Tijden!
11 augustus, 2005
Talpa: je hebt het er maar druk mee
Ik keek al niet naar Nederland 1,2 en 3, RTL 4, 5 en 7, Net 5, SBS 6, MTV, The Box, Veronica, TMF en nog zo wat? met Nederlandse presentatoren met een HBO- en af en toe een MBO-dialect (Poldernederlands noemt Onze Taal dat, maar ik neem toch de vrijheid wat directer te zijn. In polders heeft men al eigen dialecten namelijk). Dit alles natuurlijk voor of na de reclame.
Komt er zaterdag Talpa bij. Dus ook niet kijken naar Talpa. Ik heb het er maar druk mee, met dat niet-kijken, steeds drukker dus.
(Wegens grondige vervanging van eigen ADSL-verbinding even verbannen. Nu zie ik de inlogpagina's van Blogger in letters en in een taal die ik beheers, in plaats van het Japans! Zo zie je, ieder nadeel heb zijn voordeel. ;-( [kan ik niet laten - até logo, companheiros/companheiras]
Cindy Sheehan
Cindy Sheehan, snel opgekomen 'ikoon' van de anti-oorlogsbeweging in de Verenigde Staten. Zij staat al dagen te wachten op een audiëntie bij George W. Bush, die natuurlijk niet bereid is op haar vragen en stellingen in te gaan. W. vindt dat haar zoon voor een 'edele zaak' is gestorven in Irak. Zij is zo vrij daar anders over te denken, en bijvoorbeeld te willen weten waarom de dochters van Bush dan niet in Irak zijn als het zo edel is om daar in het leger te zijn.
Stafleden van W. hebben haar vriendelijk te woord gestaan, daar aan de rand van de weg naar de 'ranch' van Bush in Texas. De moeder van een gesneuvelde soldaat kun je ook weer niet zomaar wegblaffen.
Het gerucht gaat echter dat ze preventief gearresteerd zal worden omdat de 'haves' en de 'have mores' daar vrijdag samen zullen komen om geld bijeen te brengen voor de Oorlogspartij. Die kunnen niet de moeder van een gesneuvelde soldaat langs de weg hebben staan.
Hoe nobel de zaak is blijkt wel uit het nieuws dat er in de stad Baghdad een eenvoudige staatsgreep heeft plaatsgevonden: de burgemeester is afgezet door een sjiïtische militie, de man gaat maar weer in ballingschap en is in ieder geval ondergedoken.
De opmars van freedumb en libbedy is onstuitbaar. Die ene vrouw die er tegen ingaat is echter al niet meer zo alleen.
10 augustus, 2005
Na de paus - de Stones, iets directer...
Nee, ik ben nooit een fan geweest. Let's spend the night together lalalalalalalalalala - waar is mijn emmertje...
En al dat jatten van zwarte Amerikaanse zangers en zangeressen - van Dave Godin heb ik begrepen dat het bewust en moedwillig was.
Maar dezer dagen hebben we alle krachten nodig in de strijd tegen de Oorlogspartij. De Stones brengen een nummer uit getiteld Sweet neocon waarin in krachtige bewoordingen de machthebbers in de VS en hun oorlog onder handen worden genomen. De heren hebben niets te winnen en dus ook niet meer te verliezen. Heroïne of marihuana in hun woning verstoppen...? The Man kan ook de banden van hun rollators doorprikken (indachtig de Rock'n'rollator-tour).
Omdat ik altijd bereid ben van mening te veranderen: duim omhoog voor de heren...
Het weg-je in het ko-ren (W.G. v.d. Hulst)
In Noord-Holland benoorden het IJ rukt de maïs op, en koeien en zelfs schapen in de wei worden zeldzamer. En daarmee de weidsheid van het landschap - en natuurlijk de broedgelegenheid van allerlei vogels die in Nederland hun belangrijkste of een belangrijk woon/broedgebied hebben. Het is een hatelijk gezicht.
Subsidie! En regeltjes waar de boeren zich aan te houden hebben. Ze mogen dan nu super-ideologisch "agrarisch ondernemers" genoemd worden, dat betekent niet dat ze zomaar mogen telen of laten rondlopen wat ze willen. We hebben hier een democratische markteconomie, begrepen!
Dus verschijnt er maïs. Een enkele keer - dit is mij ook opgevallen - gerst of tarwe, terug van weggeweest soms. Naief als ik ben denk ik dan aan brood of bier. Het gaat naar de koeien, begrijp ik nu. Krachtvoer heet het geloof ik.
Meer hierover hier.
Bekentenis van een acatholicus
Het artikel in Vrij Nederland over de eerste honderd dagen van de nieuwe paus namen mij wel degelijk in voor de man - zoals ook de aanbeveling van de zich uitdrukkelijk als atheïst profilerende Justin Raimondo op Antiwar.com: dit is een man van de vrede, een belangrijke bondgenoot dezer dagen. Dit kan haast alleen als understatement gesteld worden.
Het belangwekkende van de beschouwing in Vrij Nederland, waar ook onverwacht duidelijke sympathie uit sprak, is het klaarblijkelijk streven van Benedictus XVI om naar de vroege tijd van het christendom terug te gaan, op het gebied van geloven, denken en doen. De welhaast mythische tijd van voor de zondeval van het christendom. Dat lijkt mij in principe goed.
Dit is meer de paus voor "ons" acatholici dan Woytila, die overigens ook zijn goede kanten had en een man van vrede was.
Op gezag van Frits ter Kuile van het Jeanette Noëlhuis een mooi citaat van Ratzinger/Benedictus:
"Ik ben er zeker van dat het de kerk niet aan creatieve energie zal ontbreken. Denk aan de late oudheid, toen Sint Benedictus waarschijnlijk helemaal niet werd opgemerkt. Hij was ook een drop-out die kwam uit een goede Romeinse familie en die iets bizars ging doen, iets wat later de ark bleek te zijn waarop de westerse beschaving bleef voortbestaan. Zo denk ik dat er nu ook christenen zijn die de vreemde consensus van het moderne bestaan niet meer delen en die nieuwe vormen van leven uitproberen. Ze zullen zeker niet opgemerkt worden, maar ze doen iets wat werkelijk wijst naar de toekomst."
Mooi gesproken, in 1995.
09 augustus, 2005
De speurtocht naar een plaatje
Grey Imprint uit Dayton Ohio - hun enige single op het Clear Hill-label
Een paar maanden geleden postte Carmen, een van de moderatoren van een Soul-forum waar ik lid van ben, een nummer waarvan zij titel noch artiest kende, maar dat zij steeds beter ging vinden. De muziek paste bij de stijl van 1969: kopersectie en 'soulful' stem. De tekst verwees naar de nog maar net beëindigde strijd voor gelijkberechtiging van de zwarte Amerikanen (een strijd die in de praktijk nog lang niet voltooid is, maar voor 'de wet' wel, destijds). Er sprak ook een zeker naief optimisme uit dat men uit zwarte kringen in de VS niet meer zal vernemen..
Het Al@din-bloed kruipt waar het niet gaan kan - ook onbetaald kan ik mij uitgedaagd voelen er een speurtocht met het toetsenbord tegen aan te gooien. Ik kwam uit op een singletje van het zeer obscure Clear Hill-label uit Dayton, Ohio. De naam van de band: Grey Imprint.
De band is klaarblijkelijk een voortzetting van de Mark V onder leiding van Sonny Flaharty, die een cultsingle gemaakt hebben getiteld Hey conductor, het eerste nummer dat naar verluidt wegens psychedelische connotatie verboden werd op de Amerikaanse radio. (Werkelijk? dan waren ze daar toch liberaler dan bij de BBC of de Nederlandse omroep!). Van de Mark V is dezer dagen een LP te vinden met verzameld werk. Niet van Grey Imprint.
Carmen heeft bevestigd gekregen dat het nummer Do you get the message - dat ik niet kan laten horen, het is al heel wat dat u het plaatje ziet, primeur op het net! - inderdaad van Grey Imprint is. Maar niet met Sonny Flaharty als zanger, maar met zang van Victor Baxter - eenmalig, blijkbaar. Het is het enige nummer van Grey Imprint dat als 'soul' gecatalogiseerd is. Wat is er van Victor Baxter geworden? Hoe zit het verder met Sonny Flaharty? Vragen die verder speurwerk vereisen.
Deejays houden graag geheim wat zij draaien. Afgelopen weekeinde werd het nummer gedraaid in Malmö, het label was overgeplakt om te suggereren dat men Lou Pride hoorde met Do you get the message? Een medelid van het forum wist tot verbazing van de deejay te zeggen wie het wel was/waren.
Onvermijdelijk dat het singletje opnieuw uitkomt - op een compilatie van obscure soulsingles, of van Grey Imprint.
Wordt vervolgd...
(Dank aan Carmen McCullough, Kevin Malone en Sebastian Fonzeus).
08 augustus, 2005
Muizen en afrikaantjes - tuiniersleed
Boehoe...snik
Jarenlang ging het goed, eigenlijk was er geen plantje beter en makkelijker te kweken. En je kon ze laat inzaaien, ze bloeiden door tot vlak voor de winter.
Maar bij mij thuis werd de eerste generatie een aantal jaren geleden in een nacht opgegeten door een onbekende onverlaat. Al het verse groen in een klap weg. Nog een keer ingezaaid. Daar zijn de nieuwe! 's Nachts in de vensterbank achter het gordijn gezet om ze de kans te geven volop van de zon te genieten.
Mooi niet. Door een geluidloze onverlaat allemaal opgegeten.
Jaren later in tuinhuisje voorgetrokken. Alles ging goed. Toen in potten buiten gezet om ze later te verspenen. Slonken iedere nacht, sommige tot op de stam kaalgegeten. Weer binnengehaald, herstel zelfs van de kaalgegeten exemplaren heel aardig. En ze werden zo groot dat ik meende dat ze wel veilig in de volle grond konden. Omdat er twee slakken opzaten bij het planten voor de zekerheid schelpen gelegd om de stammetjes.
Een week later: vrijwel allemaal zo goed als kaalgevreten. Een nog niet. Hoewel ik beter kan weten leg ik schelpen om de intacte afrikaan om ze tegen slijmerige meeëters te beschermen. De volgende dag is het afrikaantje geheel kaalgevreten en de schelpen zijn weggeduwd.
Over het afrikaantje als lekker hapje voor muizen niets op het net te vinden. Kun je die plantjes nog kweken als ecologisch verantwoorde tuinier?
En nu begrijp ik hoe het komt dat een plantje dat zich in principe in het wilde staande zou kunnen houden in Nederland dit niet kan. Ze krijgen de tijd niet, dankzij de muizen. De twee verwilderde in de duinberm bij Egmond aan Zee een tijdje geleden waren toeval - eenmalig.
NASCHRIFT JAREN LATER
De ondervinding heeft mij duidelijk gemaakt dat de volwassen planten te lijf worden gegaan door slakken. De zaailingen zijn wel interessant voor muizen, maar die eten niet een hele plant op. Tot mijn verbijstering en leedwezen heb ik in mijn huidige tuin gemerkt dat slakken zo'n plantje in een week kapot krijgen...
07 augustus, 2005
Vijg en druif
En hij zal onder grote volken richten en machtige heidenen straffen, tot verre toe, en zij zullen hun zwaarden slaan tot spaden en hun spiesen tot sikkelen, het ene volk zal tegen het andere volk geen zwaard opheffen, en zij zullen de krijg niet meer leren;
maar zij zullen zitten eenieder onder zijn wijnstok en onder zijn vijgeboom, en daar zal niemand zijn die ze verschrikt; want de mond van de Heer der heirscharen heeft het gesproken.
Micha 4:3-4
De locus waarop de actievoerenden in Aldermaston en Volkel zich rond 6 augustus beroepen om vijgen en druiven te planten bij de opslagplaatsen van kernwapens. Planten zijn subversief onder het regime van christen-democraten en herboren christenen. De bezigheid van planten ook, en niet te vergeten het aanhalen van de bijbel.
Misschien altijd weer verrassend dit te moeten constateren.
06 augustus, 2005
Zingende honden
Fascinerend was het: een koortje van blaffende honden die een liedje zongen, of blaften. Hoewafwafhoewafwafwafwafwaf. Hoe heette dit? was dit The Singing Dogs' Rock'n'roll boogie? Eerlijk gezegd heb ik geen idee. Sinds gisteren ben ik de trotse eigenaar van hun versie van Oh Susanna, gekoppeld aan Jingle bells. Ik vraag mij af of de tent wordt afgebroken als ik het voor 'de zaal' draai. Het blijkt trouwens een rerelease. Ook dat nog...
Het singletje is oorspronkelijk uit 1955, Twee jaar later werd een hondesoort of -ras aangetroffen (door de kolonialen, moet je natuurlijk begrijpen) op Nieuw-Guinea dat "zingende hond" werd genoemd. Inmiddels is er een genootschap tot instandhouding van deze honden. Of ze van begin af aan zo zeldzaam waren is mij niet duidelijk. Ik weet ook pas een kwartiertje van hun bestaan af. Hierboven staat er een. Jepjepjep.
05 augustus, 2005
MEEAZ - kenniscentrum voor gehandicapten in Amstelland en Zaanstreek
Doe moes solliesieteeere
Je zult er toch maar maanden gewerkt hebben, en dan - omdat het nu eenmaal moet namens de Balkenbende - solliciteren op je oude baan.
Daar ligt de envelop en je weet het al. Alleen - wat is de smoes?
Ongelooflijk: te weinig ervaring, verkeerde opleiding. Voor werk dat je al gedaan hebt en waarover je nooit klachten hebt gehad.
Een aanbeveling van een kenniscentrum - zo noemt men dat vrees ik - speciaal voor de zieken, zwakken en misselijken. Met die mensen leven we MEE.
Een Belangrijke Naaste vertelt mij dit verhaal. Zelf een - beetje - 'challenged'. Wel academica. Maar niet goed genoeg voor de baan die ze al gehad heeft. Kan wel terugschrijven wat ze ervan vindt. Maar daarmee heb je zelfs nog je niet-passende werk niet.
Amsterdam leeft samen, is het motto van de club.
Waar in Nederland MEEgedaan of samengeleefd moet worden kun je beter een emmertje bij de hand houden.
Nagekomen: een brief, ondertekend door een manager die "er nog niet zat" en de cheffin. Het is niet tot een eindbespreking gekomen maar we zijn er achteraf achter gekomen dat je je werk niet goed deed. Maar nu zullen ze natuurlijk een goeie aannemen!
De incompetenten zijn altijd de lagergeplaatsten. Als ik gehandicapt word zal ik MEE maar niet raadplegen.
Ik moet toch ook nog eens mijn verhaal vertellen over Vraagbaak Al@adin. Andere keer.
De zoon van Big Milton
Nadat hij op 27 juli geveld was door een hersenbloeding en sindsdien in coma verkeerde is gisteren, 4 augustus, Little Milton overleden - Milton Campbell, "mijn" eerste blueszanger. Uit het overlijdensbericht begrijp ik dat hij "Little" heette, omdat zijn vader Big Milton Campbell werd genoemd. Veel van zijn nummers lijken over huwelijksbedrog te gaan; onvermijdelijk dat ik toch Grits ain't groceries oftewel All around the world en We're gonna make it als dierbaarste nummers noem. Zijn officiële website had nog niet het nieuws van zijn overlijden.
Er sterven veel mensen met "grote namen" dezer weken in het genre - dus steeds herdenken geblazen: Oscar Brown Jr., Obie Benson, Long John Baldry, Eugene Record en meer - een collega die ik het overlijden van Milton meldde vermaande mij beslist naar het optreden van ("The Reverend") Solomon Burke te gaan in september, hij heeft beloofd alleen gospel te zullen zingen. Zou wel eens de laatste kans kunnen zijn.
Kleine christen-democratische krabbelaar
De onnozelheid van Het Parool lijkt geen grenzen te kennen. Vorig jaar zag ik lopende door de stad op de krantenhouders steeds de kop Angels verjagen Big Willem, een bericht rechtstreeks van het erf van Boer Biet, de naober van Boer Kneupma, u weet wel. Twee van de vier woorden in deze onbegrijpelijke kop bleken op zijn Engels gelezen te moeten worden. Niet dat het dan voor iemand die niet op de hoogte is - en dit zo wil houden - begrijpelijker wordt.
Een paar dagen geleden kopte het dagblad met Koppen rollen bij het CDA. Kijk eens aan, dacht ik, de Balkenbende wankelt, en er staan bij die club altijd stuurlui klaar om het zinkende schip over te nemen. Maar geen van de koppen op de foto's kwam mij vaag bekend voor - wat bij CDA-hoofden ook weer niet zo vreemd is. Blijkt het over kleine krabbelaars in de Amsterdamse gemeenteraadsfractie te gaan. Natuurlijk is het grappig dat de VVD-wethouder al moest opstappen wegens belastingontduiking - vooral omdat het de vent was die zelf over de gemeentebelastingen ging. Maar verder: de corrupten in het klein struikelen, de grote gaan door. Amsterdam realiseert hier de Noord-Zuidlijn. Wanneer komt er weer eens een Megabanenmarkt? Is er niet een tweede Afrikahaven nodig? Enzovoort enzoverder...
Een paar dagen geleden kopte het dagblad met Koppen rollen bij het CDA. Kijk eens aan, dacht ik, de Balkenbende wankelt, en er staan bij die club altijd stuurlui klaar om het zinkende schip over te nemen. Maar geen van de koppen op de foto's kwam mij vaag bekend voor - wat bij CDA-hoofden ook weer niet zo vreemd is. Blijkt het over kleine krabbelaars in de Amsterdamse gemeenteraadsfractie te gaan. Natuurlijk is het grappig dat de VVD-wethouder al moest opstappen wegens belastingontduiking - vooral omdat het de vent was die zelf over de gemeentebelastingen ging. Maar verder: de corrupten in het klein struikelen, de grote gaan door. Amsterdam realiseert hier de Noord-Zuidlijn. Wanneer komt er weer eens een Megabanenmarkt? Is er niet een tweede Afrikahaven nodig? Enzovoort enzoverder...
03 augustus, 2005
Een vriend van de VS met congé gestuurd
De president van Mauretanië is in een klassieke staatsgreep afgezet: hij was naar de begrafenis van koning Fahd en kon op de terugreis uitstappen in Niger en daar zijn (ex-)collega omhelzen. De militairen die de macht hebben gegrepen beloven transparantie en democratie. Het zal er toch niets mee te maken hebben dat de VS intussen terroristische complotten ontwaren in de Sahara/Sahel-zone? Het dient gezegd dat er aan het zittende bewind niets verloren is. Of er gewonnen is met deze staatsgreep? Afwachten is het parool.
De vijftiende dode
BBC World heeft de goede smaak te spreken van de zwaarste aanval tot nu toe in Irak. Bij een bomaanslag zijn in een klap veertien Amerikaanse mariniers de lucht in gevlogen. En een tolk (die maakt het getal niet vol tot "vijftien doden", begrijpt u?) Het was natuurlijk een Irakees.
Ik geef toe dat er een zekere monotonie in de dagelijkse aanslagen zit, waarbij in het algemeen tientallen Irakezen worden opgeblazen. Maar zo'n nieuwsitem drukt nog eens duidelijk uit waar de prioriteiten liggen, en wat pas echt belangrijke mensenlevens zijn bij de staatsmedia van de Coalitie der Gewilligen.
De vlucht omhoog volgt
In eigen tuin, eerst aangezien voor een Kleine Vos,
blijkt een Atalanta
Sajonara! Welkom bij de weblogsite van Christianarchy, nu eens Christianarchie geheten.
Dit is de plaats waar commentaar op het nieuws, een enkele keer zelfs nieuws, gegeven wordt, behorende bij Christianarchy. Laatstgenoemde site blijft gewijd aan essays en langere artikelen. De site geeft weer wat de maker bezighoudt, en dat kan aanzienlijk verschillen van wat men misschien verwacht - als men al een verwachtingspatroon heeft. Ik verwijs verder ten overvloede naar de links in de linkerkolom.
De ondertitel verwijst naar de twee belangrijkste christen-anarchistische tijdschriften die in Nederland verschenen zijn, Vrede en De Vrije Mensch.
Het is wat het is en het wordt wat het wordt.
Abonneren op:
Posts (Atom)